Pablo Picasso (1881-1973)

Pablo Picasso (1881-1973)

Ο Πάμπλο Πικάσο, ο πιο πολυδιάστατος καλλιτέχνης του 20 ου αιώνα, γεννήθηκε ση Malaga της Ισπανίας το 1881. Με τον κυβισμό, του οποίου ήταν ο δημιουργός ο Πικάσο αναγνωρίστηκε  γρήγορα ως ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες της γενιάς  του και έγινε διάσημος τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική. Έχουν  διοργανωθεί πολλές εκθέσεις για το έργο του.

Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι ποτέ δεν περιορίστηκε  σε μια μοναδική θεματική  και τεχνοτροπική κατεύθυνση με αποτέλεσμα να υπάρχει συνεχώς ταυτόχρονη ενασχόληση με κάθε είδους καλλιτεχνική διατύπωση. Εκφράστηκε με ζωγραφική, γλυπτική, όπου άνοιξε νέους δρόμους  με τη χαρακτική και την κεραμική.

Η πρώτη φάση της δημιουργίας του ονομάζεται <Γαλάζια περίοδος> 1901-1904

Τα έργα του παρουσιάζουν έντονη εκφραστική δύναμη, η οποία κατά καιρούς ταυτίστηκε  με το πνεύμα της φιλοσοφίας  των Γερμανών  Arthur  Schopenhauer( 1788-1860) των

Και Friedrich Nietzsche (1840-1900) των θεατρικών έργων του Νορβηγού Henrik Ibsen και άλλων πνευματικών  δημιουργών που παρουσιάζουν τις  ιδέες τους μέσα απτ τις εμπειρίες μοναχικών απελπισμένων ή καταδικασμένων ανθρώπων. Η τάση για μονοχρωμία με κυρίαρχο χρώμα το γαλάζιο  η μελαγχολία και η πνευματική αποξένωση είναι τα βασικά ο χαρακτηριστικά της <Γαλάζιας περιόδου>

Τα έργα της εποχής αυτής έχουν θέματα τη  μητέρα και το παιδί, σκηνές που παρουσιάζουν τη φτώχεια και τον πόνο, τυφλούς ζητιάνους, αναπήρους και γενικά ανθρώπους που μπορούν να θεωρηθούν  ερείπια της ζωής. Στο <Γεύμα του τυφλού> (1903) ο Πικάσο παρουσιάζει μια απαισιόδοξη σκηνή, με την ανθρώπινη  μοναξιά  στο απόγειο!! Με το σώμα <καρφωμένο> στη θέση του, ο τυφλός  προσπαθεί να βρει με το δεξί του χέρι το κανάτι, ενώ με το αριστερό κρατάει το ψωμί. Η ψυχολογική ένταση και η εσωτερικότητα, καθώς και η μανιεριστική  ανατομία οφείλουν  πολλά  στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, του οποίου το έργο έγινε πάλι γνωστό στο ευρύ κοινό κατά την τελευταία δεκαετία του 19 ου αιώνα. Περισσότερο όμως από τα εξωτερικά αυτά χαρακτηριστικά, η αξιοπρέπεια  με την οποία παρουσιάζονται η φτώχεια και η φυσική ατυχία, μπορεί να θεωρηθεί ένα από τα πλέον ισπανικά χαρακτηριστικά του Πικάσο.

Το 1905 κατά τη διάρκεια της ονομαζόμενης <ρόδινης περιόδου> η  <περιόδου του τσίρκου> ο Πικάσο με ελαφρότερα και πιο ποικίλα  χρώματα εξέφρασε μια αλλαγή στη διάθεση. Η μελαγχολική απομόνωση των γαλαζωπών  ανθρώπινων υπάρξεων, υποχώρησε και τη θέση τους πήρε η τρυφερή πολλές φορές απεικόνιση των μορφών, που στις περισσότερες περιπτώσεις προέρχονται από τον κόσμο του  τσίρκου, των  ακροβατών και των οικογενειών τους. Τα χρώματα είναι πιο πλούσια και πιο φωτεινά, ενώ  επικρατούν το ρόδινο και διαβαθμίσεις τους.

Από το 1906 ο Πικάσο υιοθέτησε ένα νέο ζωγραφικό  τρόπο, πιο μνημειακό και πιο  πλαστικό. Οι μορφές τους έγιναν φαρδιές και βαριές και απέκτησαν <ηρωικό χαρακτήρα> Θα πρέπει να αναφερθεί ότι την περίοδο αυτή ο καλλιτέχνης ενδιαφέρθηκε πολύ για την ιβηρική τέχνη, την αφρικάνική πλαστική, καθώς και για τη ζωγραφική του Σεζάν. Ειδικότερα, η γνωριμία του με την αφρικάνικη πλαστική που ήταν μόδα για την εποχή  αυτή, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της  τέχνης του τα επόμενα χρόνια.

 Μ. Εμμανουήλ  Β. Πέτρου Π. Τουρνικιώτης (Πάτρα 2002)

 

 

ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΜΕ ΡΑΚΙΝΑ ΜΟΛΙΕΡΟ!

Παρατηρούμε εαυτούς   και αλλήλους,  στους  ήρωες των τραγωδιών   του  ΡΑΚΙΝΑ  και  των κωμωδιών  του ΜΟΛΙΕΡΟΥ. Τους ψυχοθεραπευτές του 17^ου!

Ο Κλασικισμός στη Γαλλία συνδέεται με 2 μεγάλους συγγραφείς . Τον  Ρακίνα και τον Μολιέρο. Ο Γαλλικός κλασικισμός έφτασε στο απόγειό του επί Λουδοβίκου ΙΔ, τον  17^ο  αιώνα.  Είναι θαυμασμός για το αρχαίο, και χαρακτηρίζεται από την κυρίαρχη λογική. Απορρίπτει ότι είναι ασαφές,  δυσνόητο, απίθανο, και υπερβολικό στο ύφος. Έχει υψηλό ύφος με χαρακτηριστικό τη λιτότητα,  τάξη, αγάπη , έμμετρη ποίηση, και  μιμείται  τη ανθρώπινη φύση .

Ο Ρακίνας αναγνωρίστηκε ως βαθύς και πρωτότυπος ερμηνευτής του αρχαίου πνεύματος, και κυρίως του ελληνικού.  Ερευνά την ερωτική ευαισθησία,  με απλότητα και σεβασμό στους αριστοτελικούς κανόνες,  αλλά και ποιητική γλώσσα.  Το 1667 με το έργο του Ανδρομάχη, έρχεται  η  πληρότητα στην τέχνη του, ενώ το 1676 με τη Φαίδρα,  φτάνει στο απόγειό του.Βασισμένος πάνω στην τραγωδία του Ευριπίδη «Ιππόλυτος» ο Ρακίνας, εμβάθυνε πάνω στα αιτία της ενοχής και της μοίρας.  Ερμήνευσε τη Φαίδρα σύμφωνα με τη διδασκαλία του Ιερού Αυγουστίνου.  Μια δυνατή συμφιλίωση μεταξύ της χριστιανικής ηθικής και του τραγικού θεάτρου  οδήγησε στην ερμηνεία ως  «χριστιανική τραγωδία»

Στη Φαίδρα μας προβάλει έναν ενάρετο χαρακτήρα  που η μοίρα τη θέλει να μη μπορεί να τον ελέγξει απολύτως. (χαρακτήρα) Τελικά η Φαίδρα αυτοκτονεί μη ξεφεύγοντας  από τη μοίρα της και ο Ιππόλυτος πεθαίνει.

Παρατηρούμε το διχασμό και την αλλοτρίωση των ηρώων , όταν έρχονται αντιμέτωποι  με τα πάθη και  τον έρωτα  από τη μια, τις αξίες και τις κοινωνικές  απαγορεύσεις από την άλλη.  Οι ήρωες του Ρακίνα διαφεντεύονται από το πεπρωμένο. Βλέπομε  τους ήρωες ενάρετους και λογικούς χωρίς ακρότητες, αλλά δε μπορούν να ελέγξουν τα πάθη τους, και η μοίρα τους τιμωρεί. Στη τραγωδία βλέπομε να διεγείρει τη ψυχή των θεατών το έλεος και ο φόβος

Ο Μολιέρος παραμένει αξεπέραστος στην ψυχολογική κωμωδία. Σκοπός του είναι να προκαλεί ευχαρίστηση χωρίς να ξεφεύγει από τους αριστοτελικούς κανόνες .Εκφράζει μια βαθιά ηθική πάλη. Υιοθετεί το σχήμα της ιταλικής κωμωδίας .

Ο Μισάνθρωπος εκφράζει τις  αρχές του    ανθρώπου της αριστοκρατικής αυλής και της παρισινής πόλης. Ο Αλσέστ (μισάνθρωπος) δεν είναι κωμικός ήρωας, αλλά ένα αντιφατικό πολιτισμικό πρότυπο. Αμφισβητεί τις αξίες  της εποχής του  και μισεί τους συνανθρώπους του επειδή δε φέρονται σύμφωνα  με τα δικά του πρότυπα.  Έχοντας προβλήματα με τον εαυτό του ο ήρωας απορρίπτει το περιβάλλον του. Μας προβληματίζει και μας διδάσκει .Ο θεατής τον αντιμετωπίζει με γέλιο.

Βρίσκεται ανάμεσα στην αλήθεια και στη ψευδαίσθηση .  Η ψυχή του θεατή καθαίρεται  και καταπραΰνεται.

 Η ομοιότητα στη τραγωδία του Ρακίνα και στη κωμωδία του Μολιέρου είναι το υψηλό ύφος. Λιτό, συνοπτικό, χωρίς υπερβολές. Τα πρόσωπα προσεγγίζονται  με σαφήνεια Ο 17 αιώνας έχει να διδάξει πολλά για τα πάθη. Χρησιμοποίησε πολλούς ανθρώπινους τύπους,  έδωσε έμφαση σε ότι είναι ενδιαφέρον, κατέταξε σε κατηγορίες, εντυπωσίασε και έπεισε αφήνοντας τη γνώση και την ομορφιά να προέρχονται η μια από την άλλη.

Η προσφορά του Ρακίνα ήταν μεγάλη. Οδήγησε τον κλασικισμό σε λίγα χρόνια σε μια ανυπέρβλητη κορυφή. Τυπικό όμως   γνώρισμα της περιόδου, είναι ο ακατάπαυστος πόλεμος του Μολιέρου ενάντια στην εκκεντρικότητα, η οποία παραβίαζε τη κοινή λογική, και την εντιμότητα.

  Βάρσος (Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας Πάτρα 1999) Ιστορία Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας Σοκολης,  Αθήνα 1999

 

ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗΣ..ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ!

Ο Δον Κιχώτη του Μιγκέλ ντε Θερβάντες!!Γιατί όλοι έχουμε ένα Δον Κιχώτη μέσα μας;;;;; ισορροπημένο ;;;;και πρακτικό;;;;

Η μορφή του Δον Κιχώτη όπως τη γνωρίζει η Ευρώπη εδώ και τέσσερις αιώνες περίπου εμφανίστηκε με το έργο του Μιγκέλ ντε Θερβάντες που από πολλούς αναγνωρίζεται σαν το πρώτο νεότερο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα. Έχει γραφτεί εδώ και τέσσερεις αιώνες αλλά είναι πάντα επίκαιρο μέσα στη διαχρονικότητα του.

Με μια πανοπλία ιππότη, άτσαλα φορεμένη με ένα κοντάρι στο χέρι και ασπίδα, καβάλα σε ψωριάρικο άλογο, αλλά ευθυτενής και επιβλητικός ,και δίπλα του επάνω σε γαϊδούρι κοντόχοντρος , κάποιος που είναι υπηρέτης και το όνομα του είναι , Σάντσο Πάντσα Ας δούμε ένα επεισόδιο της ιστορίας του Δον, που κάπου κάποτε κάποιος θα μας το διηγήθηκε ίσως, για να χαρακτηρίζει την δική μας συμπεριφορά. Πέρασε τους ανεμόμυλους για εχθρικούς ιππότες και τους επιτέθηκε, μα βρέθηκε πιασμένος στα φτερά τους. Βρέθηκε ιπτάμενος στους αγρούς. Χρησιμοποιούμε και τον όρο δονκιχωτισμός για στάση αλαφροΐσκιωτη ονειροπαρμένη απέναντι στα πράγματα, ίσως και αλαζονική, εκείνου που νομίζει ότι είναι ήρωας και όλος ο κόσμος τον προσμένει να φανεί, μα και ο κάθε ιδεολόγος, που απλώς στην καθημερινή ζωή του χρησιμοποιεί νοήματα περιττά, και που δεν ξέρει από ωχ αδελφέ.

Είναι δηλαδή ο Δον Κιχώτης σημείο αναφοράς είτε θετικής είτε αρνητικής που μας βοηθάει να ονομάσουμε και να αξιολογήσουμε στάσεις και συμπεριφορές που μας χαρακτηρίζουν κατά καιρούς όλους λίγο έως πολύ. Το στοιχείο της παρωδίας, είναι στην περίπτωση του Δον Κιχώτη εξαιρετικά εμφανές. Μισότρελος ή θεότρελος επαφίεται στον αναγνώστη να το κρίνει. Ο αναγνώστης της λογοτεχνίας που παρωδείται και πιο συγκεκριμένα εκείνος που παίρνει την ανάγνωση της πολύ σοβαρά, γίνεται ήρωας ενός μυθιστορήματος. Αναγνωρίζοντας με τον τρόπο αυτό τη λογοτεχνία και την ανάγνωση της ως συστατικό στοιχείο του πολιτισμού του, ο νεότερος Ευρωπαίος με τη μορφή του Θερβάντες είναι σαν να αναγνωρίζει ότι η ταυτότητα του διαρκώς θα διατηρεί ένα χαρακτήρα όχι μόνο φανταστικό, αλλά και ειρωνικό, που διαρκώς θα εξαρτάται από τη λογοτεχνική ανάγνωση και τις περιπλοκές της.

Ούτε το εγκρίνει ούτε το απορρίπτει. Ξεκινώντας από διαπιστώσεις ανάλογες με τις παραπάνω, πολλοί αναγνώστες κριτικοί και θεωρητικοί της λογοτεχνίας μα και λογοτέχνες και φιλόσοφοι ,απέδωσαν στον ήρωα του Δον Κιχώτη εμβέλεια επικού η τραγικού ήρωα, που εκφράζει και διεκδικεί σχεδόν απεγνωσμένα την ισχύ αλλά και την αδυναμία ενός ολόκληρου πολιτισμού. Το να αντιλαμβανόμαστε την τρέλα του Δον Κιχώτη με όρους συμβολικούς και τραγικούς είναι βεβιασμένο. Ο μυθιστοριογράφος λοιπόν καταγράφει και μεταφέρει μέσα από την γραφή του όχι μια ορισμένη άποψη η θεώρηση απέναντι στη ζωή και τον κόσμο, αλλά και ένα πλήθος απόψεων και θεωρήσεων,

Βάρσος (Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας Πάτρα 1999) Ιστορία Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας Σοκολης,  Αθήνα 1999

 

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ

 Η Μελέτη της ανάπτυξης της μνήμης!!!.

Οι διαπολιτισμικές μελέτες της μνήμης, αμφισβητούν την οικουμενικότητα της γνωστικής ανάπτυξης με κάπως διαφορετικό τρόπο (Rogoff,1982) Όπως οι ερευνητές  της διατήρησης της, έτσι και οι ερευνητές της μνήμης στη μέση παιδική ηλικία βρήκαν ότι η εξοικείωση των παιδιών με το υλικό των ασκήσεων και με τις διαδικασίες τους επηρεάζει την απόδοσή τους. Αλλά , σε αντίθεση με τις αντίστοιχες μελέτες διατήρησης, τα τεστ μνήμης που χρησιμοποιούν υλικό με το οποίο είναι εξοικειωμένο τα παιδιά εξακολουθούν να παρέχουν αποτελέσματα που δείχνουν πολιτισμικές διαφορές ως προς το είδος της απομνημόνευσης που πραγματοποιείται.

Ο Michael Cole και οι συνεργάτες του ( Cole &Scribner 1971-1974) μελέτησαν την ανάπτυξη της μνήμης σε φυλές της αγροτικής Λιβερίας.Για να ξεπεραστούν τα φράγματα της γλώσσας και του πολιτισμού, οι ερευνητές παρατήρησαν καθημερινές γνωστικές δραστηριότητες πριν αρχίσουν τα πειράματα τους, και συνεργάστηκαν στενά με ντόπιους αποφοίτους κολεγίου, οι οποίοι ενήργησαν ως ερευνητές. Ακόμη και με αυτές τις προφυλάξεις, βρήκαν εντυπωσιακές πολιτισμικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο τα μέλη των φυλών της Λιβερίας απομνημόνευσαν και έλυσαν τα προβλήματα των πειραμάτων.

Η φύση αυτών των πολιτισμικών διαφορών μπορεί ν παρατηρηθεί σε μελέτες για την άσκηση  της ελεύθερης ανάκλησης. Σε μια άσκηση ελεύθερης ανάκλησης οι ερευνητές παρουσιάζουν στους ανθρώπους πολλά αντικείμενα, ένα κάθε φορά, και μετά τους ζητούν να θυμηθούν. Αυτό το είδος μνήμης λέγεται ελεύθερη ανάκληση, γιατί οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να ανακαλέσουν με όποια σειρά θέλουν.

Οι ερευνητές βρήκαν ότι τα παιδιά των φυλών της Λιβερίας, αντίθετα με τα παιδιά των βιομηχανικά ανεπτυγμένων κοινωνιών, δεν έδειχναν ομαλή βελτίωση στην επίδοση της μνήμης τους,-κατά τη διάρκεια της μέσης παιδικής ηλικίας- εκτός και αν είχαν πάει στο σχολείο για αρκετά χρόνια.. Οι άνθρωποι που δεν είχαν ποτέ πάει στο σχολείο, βελτίωναν ελάχιστα την επίδοση τους στις ασκήσει αυτές, μετά την ηλικία των 9 ή 10 ετών. Οι άνθρωποι αυτοί θυμήθηκαν περίπου 10 αντικείμενα, στην πρώτη δοκιμή και μπόρεσαν αν απομνημονεύσουν άλλα δυο, μετά από 15 δοκιμές. Αντίθετα τα παιδιά της Λιβερίας που πήγαιναν σχολείο έμαθαν γρήγορα το υλικό, με τον ίδιο τρόπο που θα το μάθαιναν μαθητές της ίδιας ηλικίας στις Ηνωμένες Πολιτείας

Σημαντικές ενδείξεις για τις αιτίες αυτών των διαφορών αποκαλύφτηκαν από τη λεπτομερή ανάλυση της σειράς με την οποία ανακαλούνται τα αντικείμενα. Οι μαθητές στη Λιβερία και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όχι μόνο μάθαιναν γρήγορα τα διάφορα αντικείμενα, αλλά χρησιμοποιούσαν τις ομοιότητες κατά κατηγορία ως βοήθημα στην ανάκληση τους. Μετά από την πρώτη δοκιμή, ταξινόμησαν σε κατηγορίες τις απαντήσεις τους, και ανακαλούσαν πρώτα  π.χ. τα προϊόντα ένδυσης, μετά τις τροφές, κλπ. Οι Λιβεριανοι που δεν είχαν πάει ποτέ στο σχολείο, έκαναν ελάχιστες τέτοιες ταξινομήσεις, μια ένδειξη ότι δεν χρησιμοποιούσαν την κατηγοριοποίηση των αντικειμένων, ως βοήθεια για να θυμούνται.

Για να εντοπίσουν την  πηγή αυτής της διαφοράς , οι ερευνητές διαφοροποίησαν απόψεις της άσκησης. Βρήκαν ότι αν να παρουσιάζουν διάφορα αντικείμενα σε τυχαία σειρά , παρουσιάζουν τα ίδια αντικείμενα σε νοηματική συνοχή ως μέρος μια ιστορίας, οι Λιβεριανοι που δεν είχαν πάει ποτέ σχολείο, τα ανακαλούσαν με ευκολία, κατατάσσοντας τα αντικείμενα σύμφωνα με τους ρόλους που έπαιζαν στην  ιστορία. Όταν ελέχθηκε  η μνήμη επίσης για παιδικά παραδοσιακά παραμύθια,  δεν υπήρχαν πολιτισμικές διαφορές. (Madler et all.,1980)

Παρόμοια αποτελέσματα ως προς τις δεξιότητες απομνημόνευσης των παιδιών, βρέθηκαν και σε έρευνα στη φυλή των Mayan, στη αγροτική Γουατεμάλα. Όταν δόθηκε στα παιδιά των  το τεστ ελεύθερης ανάκλησης η  επίδοση τους υπολειπόταν σημαντικά από εκείνη των συνομηλίκων τους στις Ηνωμένες Πολιτείες.(Kagan et all., 1979) Η επίδοση τους άλλαξε θεαματικά όμως, όταν η Barbara Rogof  και Kathryn  Wadell (1982) τους έδωσαν μια άσκηση μνήμης, που είχε νόημα για τους ντόπιους.

Οι Roggof  και Waddell κατασκεύασαν ένα διόραμα ενός χωριού των Mayan, κοντά σε ένα χωριό και μια λίμνη, παρόμοιο με το τοπίο που ζούσαν τα παιδιά. Το κάθε παιδί παρακολουθούσε την ώρα που ένας ντόπιος ερευνητής επέλεγε 20 αντικείμενα μινιατούρες, από μια ομάδα 80 αντικειμένων, που ήταν  αυτοκίνητα , έπιπλα, ζώα άνθρωποι. Όταν ζητήθηκε απτα παιδια να αναπαράγουν τα αντικείμενα που είχαν δει, η επίδοση των παιδιών των Mayan, ήταν ελαφρώς ανώτερη απ αυτή των Ηνωμένων Πολιτειών

Τα συνεπαγόμενα αποτελέσματα αυτών των διαπολιτισμικών μελετών για τη μνήμη, διαφέρουν από εκείνα των διαπολιτισμικών μελετών για την απόκτηση συγκεκριμένων νοητικών πράξεων.

Η σχολική εκπαίδευση  παρουσιάζει στα παιδιά εξειδικευμένες ασκήσεις επεξεργασίας πληροφοριών. Την  επιφόρτιση μνήμης με μεγάλο αριθμό πληροφοριών σε σύντομο χρονικό διάστημα, τη διδασκαλία χειρισμού αφηρημένων συμβόλων, νοερά  αλλά και στο χαρτί, τη χρήση της λογικής για πειράματα, καθώς και  πολλές άλλες εργασίες.

Είναι αναμενόμενο ότι η απόδοση στις ασκήσεις αυτές, θα συνδέεται στενά με την απόδοση των παιδιών στο σχολείο, αλλά η σχέση αυτών των ασκήσεων με άλλα πλαίσια ανάπτυξης δεν έχει ακόμα κατανοηθεί αρκετά (Cole, 1996).

Η ανάπτυξη των παιδιών-γνωστική ψυχοκινητική, μέση παιδική ηλικία-Michael Cole, Shella R. Colle. B τόμος ,Τυπωθήτω, Αθήνα 2001////////

 

Με απλά λόγια, Άσκηση και εξάσκηση με ποικίλες ασκήσεις και για τη μνήμη, που γίνεται και μέσω των μαθημάτων, όταν δεν υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα. Και φυσικά πίσω από όλα είναι το ενδιαφέρον για να θυμόμαστε κάτι, το όποιο για τα μαθήματα καλλιεργείται και  απτο περιβάλλον του σπιτιού.. Αν ενδιαφερόμαστε συνήθως το θυμόμαστε. Το να ενδιαφερόμαστε δε γίνεται απτη μια μέρα στην άλλη, άλλα με τα πρότυπα και σταδιακά!/////////