ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΕΣ

ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΕΣ.ΕΧΕΙ ΒΑΘΙΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ, ΑΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΕΙ ΣΕ ΒΑΘΟΣ

Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία είναι η μόνη καθιερωμένη μορφή ψυχοθεραπείας που βασίζεται τόσο άμεσα στη φιλοσοφία (van Deurzen, 1999). Πολλές υπαρξιακές ιδέες υποδηλώνουν τη φύση και την ποιότητα της θεραπευτικής συνάντησης στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία: δύο όντα (Dasein) συναντώνται.

Το καθένα ενσωματώνει μια μοναδική ύπαρξη, είναι υποκείμενο και αντικείμενο ταυτόχρονα και μοιράζονται την ίδια ανθρώπινη υπόσταση (Vontress, 2012). Η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία είναι ένας θεραπευτικός προσανατολισμός που σέβεται και εκτιμά την πολυπλοκότητα, τη μοναδικότητα και τα βάθη της ανθρώπινης ζωής και της θεραπευτικής διαδικασίας (Lantz, 2004). Για τους Tan και Wong (2012), στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία η ανθρώπινη φύση δεν αντιμετωπίζεται ως σταθερή, μοιρολατρική ή ντετερμινιστική. Αντίθετα, τα άτομα θεωρούνται ότι αλλάζουν και εξελίσσονται συνεχώς σύμφωνα με τις αξίες που δίνουν νόημα στη ζωή. Οι μελλοντικές φιλοδοξίες, οι προηγούμενες εμπειρίες και οι στόχοι επηρεάζουν κάθε άτομο. ΑΛΟΙΜΟΝΟ ΣΤΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΞΕΛΙΣΣΟΝΤΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ

Ωστόσο, είναι η επίγνωση στην παρούσα χρονική στιγμή που επιτρέπει σε κάποιον να επιλέξει ελεύθερα και υπεύθυνα. Έτσι, η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία θεωρεί ότι οι άνθρωποι έχουν μια δυναμική φύση λόγω της ελευθερίας τους να επιλέγουν αξίες και νόημα στο παρόν (Tan & Wong, 2012). Σύμφωνα τον Vontress (2012), σε μια συμβουλευτική σχέση, ο σύμβουλος βοηθά τον πελάτη, να κατανοήσει την ανθρώπινη υπόσταση, η οποία επηρεάζει την ύπαρξη του. Προκειμένου να βοηθήσουν χωρίς να παραβιάζουν τον υπαρξιακό εαυτό του πελάτη, οι υπαρξιακοί σύμβουλοι θα πρέπει να έχουν ενσυναίσθηση, να ταυτίζονται με τον πελάτη ενώ ταυτόχρονα να αναγνωρίζουν ότι ως σύμβουλοι έχουν περιορισμούς στην κατανόηση του κόσμου του πελάτη τους. Οι σύμβουλοι είναι ταυτόχρονα συμπονετικοί προς 15 τους πελάτες τους και συναισθάνονται τον πόνο των πελατών τους (Vontress, 2012). Για τον Lantz (2004), οι υπαρξιακοί ψυχοθεραπευτές σε γενικές γραμμές πιστεύουν ότι η καλή και αποτελεσματική ψυχοθεραπεία δεν βασίζεται σε προκαθορισμένες διαδικασίες, αλλά τουναντίον βασίζεται στην εδραίωση της θεραπευτικής σχέσης, των εμπειριών και των προβληματισμών από το θεραπευτή που βοηθούν τον πελάτη να αντιμετωπίσει τα ζητήματα της ανθρώπινης ζωής κατά τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Ταυτόχρονα, είναι απαραίτητο και ο ίδιος ο θεραπευτής να μπορεί να αναστοχαστεί στα δικά του υπαρξιακά νοήματα (John, 2021). Ο Bugental και ο Yalom, όπως αναφέρεται στην Krug (2009), θεωρούν ότι εάν ο ψυχοθεραπευτής παρέχει σταθερά στο εδώ και τώρα εμπειρίες του εαυτού και του κόσμου, ο πελάτης πιθανότατα θα προχωρήσει στην αυτογνωσία και την ανάληψη ευθύνης. Κάποιες βασικές έννοιες στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία σύμφωνα με τον Vontress (2012) αποτελούν τα εξής: 

Η αυτογνωσία είναι ένα πρωταρχικό στοιχείο προς εξέταση. Άτομα χωρίς γνώση των ενδιαφερόντων, των ικανοτήτων, των αξιών και των φιλοδοξιών τους δεν θα είναι σε θέση να λάβουν αποφάσεις που θα ενισχύσουν την ύπαρξή τους.  Η αυθεντικότητα είναι μια άλλη έννοια που μπορεί να βοηθήσει τους πελάτες να εξετάσουν εξονυχιστικά την ύπαρξή τους. Οι μη-αυθεντικοί άνθρωποι εξαπατούν τον εαυτό τους καθώς και τους άλλους,

ακολουθώντας το πλήθος αντί για τις δικές τους επιθυμίες, θέτοντας σε κίνδυνο την ψυχική τους ευεξία.  Το γίγνεσθαι (Becoming) είναι, επίσης, σχετικό με την υπαρξιακή διάγνωση. Η ζωή, αφού τεθεί σε κίνηση, περνά μέσα από προβλέψιμα στάδια ανάπτυξης, ωρίμασης και αφανισμού. Οποιαδήποτε προσπάθεια διακοπής της διαδικασίας μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση και μια αίσθηση αποτυχίας.  Το θάρρος είναι μια άλλη σημαντική έννοια που μπορούν να αξιοποιήσουν ο σύμβουλος και ο πελάτης στη φιλοσοφική εξέταση της ύπαρξης του πελάτη. Τα άτομα που φοβούνται να κάνουν επιλογές μπορεί να συναντήσουν εμπόδια, επειδή επέτρεψαν σε άλλους να λάβουν αποφάσεις για λογαριασμό τους.  Ο θάνατος είναι επίσης ένα σημαντικό θέμα. Οι πελάτες καλούνται να θεωρήσουν τον φόβο τους για το μη όν ως την κύρια αιτία του υπαρξιακού τους άγχους. 

Τέλος, η υπευθυνότητα είναι μια χρήσιμη έννοια που μπορεί να βοηθήσει τους πελάτες να εξετάσουν τη ζωή τους. Οι πελάτες ενθαρρύνονται να σκεφτούν την σύνδεση τους με άλλους στον κόσμο, όντας υπεύθυνοι για τον εαυτό τους και τους γύρω τους (Vontress, 2012). Σύμφωνα με τον Spinelli (2014), η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία μπορεί να κλιμακωθεί σε τρεις φάσεις: Η πρώτη φάση ασχολείται σε μεγάλο βαθμό με την συν-δημιουργία του υπαρξιακού θεραπευτή και του πελάτη σχετικά με το πλαίσιο της θεραπείας. Αυτό περιλαμβάνει τον καθορισμό και τον σεβασμό των ορίων, του πλαισίου και των συνθηκών. Κάνοντας αυτό, η πρώτη φάση επιτρέπει την έναρξη μιας ανοιχτής και ειλικρινούς περιγραφικής διερεύνησης των παραμέτρων και των εντάσεων στην κοσμοθεωρία του πελάτη όπως βιώνεται σχεσιακά μέσα στον κόσμο της ψυχοθεραπείας. Αυτό που αποσαφηνίζεται μέσω αυτής της διερεύνησης μπορεί, με τη σειρά του, να συγκριθεί και να αντιπαραβληθεί με τις σχέσεις του πελάτη στον ευρύτερο κόσμο.

Η δεύτερη φάση εστιάζει κυρίως στην περιγραφική διερεύνηση της εμπειρίας του πελάτη (του θεραπευομενου) από την θεραπευτική σχέση και γενικότερα με το θεραπευτικό πλαίσιο, το οποίο μπορεί, συχνά, να αποτελέσει μια έντονη εμπειρία. Εκτός από το ότι επιτρέπει τη διερεύνηση της κοσμοθεωρίας του πελάτη όπως παρουσιάζεται στο θεραπευτικό πλαίσιο, η δεύτερη φάση 17 επιδιώκει να αναδείξει τις υπαρξιακές ανασφάλειες (existential insecurities) που συντηρούν τις εντάσεις και διαταραχές που παρουσιάζονται από τον πελάτη. Η τρίτη φάση εφαρμόζει τις δυνατότητες εκ νέου διαμόρφωσης της αλληλεπίδρασης του πελάτη με τον κόσμο μέσω των βιωματικών εναλλακτικών που επεξεργάστηκαν στην θεραπεία.

Επικεντρώνεται στη διερεύνηση των δυνατοτήτων και των περιορισμών που παρουσιάζει ο πελάτης όταν προσπαθεί να γεφυρώσει την εμπειρία του/της από το θεραπευτικό πλαίσιο με αυτή της ζωής στον ευρύτερο κόσμο. Με αυτόν τον τρόπο, η τρίτη φάση παρέχει, επίσης, τα μέσα με τα οποία κλείνει ο προσωρινός κόσμος της ψυχοθεραπείας και ολοκληρώνεται η θεραπευτική διαδικασία (Spinelli, 2014). Εν γένει, το ερευνητικό ενδιαφέρον για την Υπαρξιακή Προσέγγιση έχει

Είναι αυτονόητο ότι διαφορετικοί ψυχοθεραπευτές ασκούν το επάγγελμα με διαφορετικούς τρόπους, αφού το εύρος των δυνατοτήτων είναι πολύ μεγάλο. Στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία, περισσότερο από ό,τι με άλλες προσεγγίσεις στη ψυχοθεραπεία, η ατομικότητα του θεραπευτή παίζει σημαντικό ρόλο. Οι υπαρξιακοί ψυχοθεραπευτές επιτρέπουν στους εαυτούς τους να είναι πλήρως παρόντες στη δουλειά τους και να βασίζονται στην πιο βαθιά και προσωπική τους κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης. Απαιτείται πείρα και ωριμότητα εκτός απο τις γνώσεις Επομένως, η πρακτική της υπαρξιακής θεραπείας διαφέρει από θεραπευτή σε θεραπευτή και από πελάτη σε πελάτη, ή ακόμα και με τον ίδιο πελάτη σε διαφορετικές χρονικές στιγμές (Van Deurzen, 2009). Πηγή: Van Deurzen, E. (2009). Everyday mysteries: A handbook of existential psychotherapy. New York: Routledge. BLOOG