ΣΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΙΕΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΡΕΙΑΣΤΟΥΝ ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΔΩ

 

ΣΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΙΕΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΧΡΕΙΑΣΤΟΥΝ ΚΟΜΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΔΩ

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικογένειας στη δομή και τη λειτουργία

Η διαπίστωση ότι οι οικογένειες ως κοινωνική μονάδα διαφέρουν σημαντικά από τη μία κοινωνία στην άλλη, ας προτρέπει να αναζητήσουν με τα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικογένειας. Της σύγχρονης - θα λέγα ε - ελληνικής οικογένειας, αφού τόσο οι δομές όσο και η λειτουργία της, σε ικρότερο βαθμ ό, έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια.

Ο Γεώργας (1990, 1999) παρατηρεί ότι η πολυσυζητημένη κρίση των αξιών στη σημ ερινή κοινωνία και ιδιαίτερα στην ελληνική, δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο τον κοινωνικό θεσμό της οικογένειας, αφού επηρεάζει τη δομ ή της, το θεσμό του γάμου/

Οι εξελίξεις που επέδρασαν μεσα στις οικογενειακές σχέσεις εστιάζονται κατά την Κατάκη (1998) στο γεγονός ότι οι οικονομικοπολιτικές, κοινωνικοπολιτιστικές και ψυχοκοινωνικές διεργασίες που συνδέονται με τις τρεις διαδοχικές περιόδους, αγροτική, βιοηχανική και μεταβιοηχανική, και διήρκεσαν στις δυτικές χώρες 150 χρόνια, στην Ελλάδα συπτύχθηκαν σε χρόνο ρεκόρ.

Ο Ελληνας λοιπόν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την παραδοσιακή μορφή οικογένειας και να οδηγηθεί στην πυρηνική, έχοντας υποστεί βαθιές και ταχύρυθμ ες αλλαγές που δημ ιούργησαν ένα μωσαϊκό εικόνων, αντιλήψεων, αξιών και τρόπων συπεριφοράς.

Τα νέα μοντέλα οικογενειακής οργάνωσης επισης Κογκίδου (1995), είναι απόρροια των αλλαγών που συνέβησαν στο θεσμό του γά μου, όπου τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται : μείωση των γεννήσεων, μείωση του αριθού των γάων, αύξηση του αριθμ ού των διαζυγίων, αύξηση του αριθμ ού των ζευγαριών που συ μβιώνουν και αύξηση του μέσου όρου ηλικίας της γυναίκας κατά τον πρώτο γάμ ο. Έτσι στα νέα οντέλα οικογενειακής οργάνωσης τείνουν να εκλείψουν οι παραδοσιακές μορφές οργάνωσης (γονείς με παιδιά και ένας ή δύο ηλικιωμένοι) και αντίθετα αυξήθηκαν οι πυρηνικές οικογένειες, αλλά και οι μονογονεϊκές. Στο νέο τύπο οικογένειας δε οι ση αντικότερες αλλαγές που παρατηρούνται, εκτός από τον αριθ ό των ελών, αφορούν κυρίως του ρόλο του παιδιού και της γυναίκας. Στις πυρηνικές οικογένειες η σύζυγος παίζει ουσιαστικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων, ενώ το παιδί έχει τη θέση εξατομ ικευ ένου υποκειμ ένου (οι πυρηνικές οικογένειες άλλωστε χαρακτηρίζονται ως ¨παιδοκεντρικές¨ ). ωστόσο, θα πρέπει να λάβου με υπόψη ας ότι η ελληνική πυρηνική οικογένεια αν εξετάσουμ ε τους δεσ μούς και την εγγύτητα μεταξύ των μελών της, διαφοροποιείται ση μαντικά από το κλασικό μοντέλο πυρηνικής οικογένειας της Βόρειας Αμ ερικής και της Δυτικής Ευρώπης. Οι συναισθη ματικοί δεσμοί των ελλήνων με τους γονείς τους εξακολουθούν να είναι ισχυροί, ενώ σημ αντικές οικογενειακές αξίες όπως οι υποχρεώσεις των παιδιών προς την οικογένεια και τους συγγενείς, εξακολουθούν να ισχύουν. Η Κατάκη (1998) θεωρώντας προφανώς ότι ο τρόπος αλληλεπίδρασης των ελών της ελληνικής οικογένειας παραπέ πει στον 39 Μαργαρίτα Αναστασοπούλου εκτετα ένο τύπο οικογένειας, αναφέρει ότι παρά τις συνεχείς μετα ορφώσεις, και τις συχνές παρα μορφώσεις, η ευρεία οικογένεια ζει και βασιλεύει.

Η πλειοψηφία των ελληνικών οικογενειών, οπουδήποτε και αν ζουν τα μέλη της, βρίσκεται σε συνεχή και στενή αλληλεπίδραση μαζί τους και το ¨πάρε – δώσε¨ υλικό και συναισθημ ατικό παρα μένει ισχυρό. Στην αμ ερικανική κουλτούρα, για παράδειγμ α, η ανεξαρτητοποίηση του παιδιού με την έννοια της ατομ ικιστικής πορείας, είναι ση μαντικό στοιχείο της κοινωνικοποίησης τουֹ τα παιδιά ενθαρρύνονται να φύγουν από το πατρικό τους σπίτι για να ζήσουν σε πολύ ικρή ηλικία. Στα πλαίσια των ελληνικών αντιλήψεων όμως, επιση η υπεύθυνη συπεριφορά έχει νόημα μόνο σε σχέση ε τους κοινούς στόχους της ομ άδας στην οποία ανήκει το άτοο. Είναι γεγονός θα λέγα ε, ότι οι νέες οικογένειες πολύ συχνά επιλέγουν να ζήσουν κοντά στην πατρική τους οικογένεια για λόγους που αφορούν, τόσο τη βοήθεια που μπορεί να δεχτούν από αυτή (π.χ. στη φροντίδα και την ανατροφή των παιδιών), όσο και τη φροντίδα που μπορούν να προσφέρουν σε αυτή (π.χ. φροντίδα ηλικιωένων ή άρρωστων γονιών).

Αποτέλεσα της ιδιαιτερότητας αυτής της ελληνικής οικογένειας είναι ότι, τα μέλη που συνήθως ε πλέκονται στην ανατροφή των παιδιών είναι πολύ περισσότερα από τους δύο γονείς. Η αυξη μένη συναισθημ ατική εμ πλοκή των γονέων με τις πατρικές τους οικογένειες φαίνεται να ενισχύει το ρόλο των προηγούμ ενων ε πειριών, με αποτέλεσα ίσως τη διατήρηση πρακτικών διαπαιδαγώγησης από τις προηγούμ ενες γενιές (Κίτσου, 2007). απόρροια όλων των παραπάνω θα λέγα ότι τελικά είναι άλλον δύσκολο να σκιαγραφηθεί το προφίλ του έλληνα γονέα και να ενταχθεί σε συγκεκρι ένο γονικό τύπο. ωστόσο, η Παπά (2006) εστιάζοντας σε συγκεκριμ ένα χαρακτηριστικά των ελλήνων γονέων, θεωρεί ότι οι έλληνες γονείς εγαλώνουν τα παιδιά τους επιδιώκοντας να δη ιουργήσουν μια νέα βελτιωένη έκδοση του εαυτού τους.

Ενώ η υπερεμ πλοκή τους στη ζωή των παιδιών τους στέλνει στα παιδιά αφίση τα μηνύ ματα ( ¨θέλω να αυτονομ ηθείς….ΑΛΛΑ, θέλω η γνώμη σου να συ μβαδίζει με τη δική ου¨ ), με αποτέλεσα να δη μιουργούνται σημ αντικές δυσκολίες ως προς τη διαφοροποίηση των παιδιών και τη συνεπακόλουθη αυτονόησή τους.

Προς την ίδια κατεύθυνση είναι κατά τα φαινό μενα και οι παρατηρήσεις των Καλύβα, Schläpfer και Heiniger (1983) σχετικά με τις ελληνίδεςμ ητέρες, οι οποίες όπως επισημ αίνουν, είναι υπερπροστατευτικές και δεν μαθαίνουν στα παιδιά τους να αυτοεξυπηρετούνται, ά μεση συνέπεια εκείνα να ην αποκτούν εμ πιστοσύνη στον εαυτό τους. ‘Όπως ισχυρίζονται μάλιστα οι ίδιοι ερευνητές, στη νηπιακή ηλικία πρέπει να συστημ ατοποιείται η δραστηριότητα των παιδιών στη βάση της λογικής σχέσης του κόσου που τα περιβάλλει.

Η υπερπροστασία όμως ορθώνει απροσπέραστα τείχη σε αυτή τη διαδικασία, γιατί όταν ένα νήπιο δεν έχει τις δυνατότητες σε αυτή την ηλικία να αρχίσει τη δραστήρια έρευνα γύρω του για να πετύχει τη λογική ερ μηνεία του κόσμου που το περιβάλλει, δε θα μπορέσει αργότερα να συνειδητοποιήσει τη θέση μέσα σε αυτόν και θα παρμ είνει συναισθη ματικά και κοινωνικά ανώριμ ο άτομο. BLOOG