ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ.ΓΙΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ..

 ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

ΓΙΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ..

Αλεξιθυμία

Η αλεξιθυμία αφορά στην αδυναμία έκφρασης συναισθημάτων διά του λόγου, οπότε αυτά βρίσκουν διέξοδο μέσω της σωματικής διάστασης και έτσι το σώμα εκφράζει αυτά που δεν εκφράζονται με τη γλώσσα (Sifneos, 1977).

Τα αλεξιθυμικά άτομα, «συναισθηματικώς αναλφάβητα» ή «συναισθηματικώς αφασικά», όπως έχουν αποκληθεί, χαρακτηρίζονται από έλλειψη ευελιξίας στη διαπραγμάτευσή τους με στοιχεία του περιβάλλοντος, κατατρίβονται με ασήμαντα καθημερινά προβλήματα, παραπονούνται για σωματικά ενοχλήματα. Έχουν ελαττωμένη ικανότητα για φαντασίωση και συμβολική σκέψη. Η σκέψη τους είναι «καρφωμένη» στην πραγματικότητα, έχουν αυτό που οι μελετητές Marty, de M’Uzan και David (1963) ονόμασαν pensèe opèratoire.

Όταν πρόκειται για συναισθήματα, έχουν μια τάση να δρουν παρά να ομιλούν γι’ αυτά. Όπως γράφει ο Sifneos (1996), το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό τους είναι ότι έχουν μεγάλη δυσκολία να περιγράψουν αυτό που νιώθουν, δίνοντας την αίσθηση ότι δεν καταλαβαίνουν τη σημασία των λέξεων «νιώθω», «συναισθάνομαι». Όχι μόνο οι πάσχοντες από ψυχοσωματικά ενοχλήματα, αλλά και ασθενείς που παρουσιάζουν και άλλες σωματικές διαταραχές με ψυχογενή στοιχεία έχουν σε σημαντικό βαθμό μειωμένο συναισθηματικό λεξιλόγιο (Taylor & Doody, 1985).

Η αλεξιθυμία έχει χαρακτηριστεί ως 12 βασικός παράγοντας που μπορεί να οδηγήσει κάθε ψυχοδυναμική και ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία σε πλήρη αποτυχία. Σημείωση

Ο όρος αλεξιθυμία έχει ελληνική καταγωγή και χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον ψυχίατρο Πέτρο Σιφναίο (1973), ο οποίος τον χρησιμοποίησε για να μπορέσει να περιγράψει την κατάσταση κάποιων ασθενών με ψυχοσωματικά προβλήματα. Η αλεξιθυμία, δεν κατατάσσεται στις ψυχολογικές διαταραχές. Κυρίως αντιπροσωπεύει μια προβληματική κατάσταση της προσωπικότητας. Η ένταση και η σοβαρότητά της διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, ενώ μεγάλη είναι και η πιθανότητα να εμφανιστούν προβλήματα στην προσωπικότητα ενός αλεξιθυμικού ατόμου.

Βασικό γνώρισμα των αλεξιθυμικών ατόμων, είναι ότι ενώ τα άτομα αυτά έχουν συναισθήματα όπως όλοι, δεν γνωρίζουν τη σωματική έκφρασή αυτών, όπως για παράδειγμα το κοκκίνισμα, η ταχυπαλμία κ.α., ή αδυνατούν να κατανοήσουν τη σημασία των συναισθημάτων τους, αποτυγχάνοντας στο να προσδιορίσουν ονομαστικά όσα αισθάνονται. Τα αλεξιθυμικά άτομα, είναι κυρίως αγχώδη και φοβικά. Αγχώδη, διότι αδυνατούν να προσδιορίσουν τα συναισθήματά τους, με αποτέλεσμα να εκδηλώνονται ως απροσδιόριστο άγχος. Από την άλλη, είναι φοβικοί ως προς τις προσωπικές τους επιλογές, καθώς αδυνατούν να λάβουν γρήγορες αποφάσεις σε συναισθηματικό επίπεδο, γεγονός που ενισχύει το φόβο ανταπόκρισης σε συναισθηματικές καταστάσεις και επιλογές. Ακόμη, οι αλεξιθυμικοί, συχνά πάσχουν από κατάθλιψη, λόγω του ότι βιώνουν αρνητικές καθημερινές καταστάσεις οι οποίες οδηγούν σε πολύ αρνητικές σκέψεις. Οι σκέψεις αυτές καταβάλλουν το άτομο, τόσο ψυχικά όσο και σωματικά, οδηγώντας σε μια σωματικής μορφής κατάθλιψη, την οποίο τα άτομα αδυνατούν να κατανοήσουν και να εξηγήσουν. Μέχρι και σήμερα, δεν έχει διευκρινιστεί με σαφήνεια ποιοι παράγοντες προκαλούν την αλεξιθυμία.

Κάποια αίτια που μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνισή της, είναι η κληρονομικότητα της ασθένειας, γενετικές ανωμαλίες ή κάποια ελλιπή νευρολογική ανάπτυξη, επιπλοκές από κάποια εγκεφαλική εγχείριση, ψυχολογική άμυνα κατά του στρές ή κάποιας αρρώστιας, αλλά και επιρροές από το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του ατόμου. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί ακόμη να υποστηριχθεί με απόλυτη σιγουριά τι προκαλεί την αλεξιθυμία. Κάποιοι νευροψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι προκαλείται από διαταραχή στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, το οποίο και έχει την ευθύνη για τη δημιουργία των συναισθημάτων. Άλλοι, υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα

εντοπίζεται στη αδυναμία μεταφοράς των συναισθημάτων από το δεξί στο αριστερό ημισφαίριο, στις περιοχές της γλώσσας. Ανάλογα με τα αίτια που την προκαλούν, η κατάσταση της αλεξιθυμίας κατηγοριοποιείται σε πρωτογενή και δευτερογενή. Η πρωτογενής αλεξιθυμία οφείλεται αποκλειστικά σε νευρολογικά αίτια και δεν υπόκειται σε θεραπεία. Είναι ταυτόσημη με τη φύση του ανθρώπου και τα γονίδιά του. Αντίθετα, η δευτερογενής αλεξιθυμία, οφείλεται σε ψυχολογικά αίτια, είτε από αντίδραση σε κάποιο ψυχολογικό τραύμα είτε από κακή ανατροφή, ως άμυνα στις ψυχικές δυσκολίες που βιώνει το άτομο. Η δευτερογενής αλεξιθυμία, μπορεί να θεωρηθεί μερικώς θεραπεύσιμη, αν ακολουθηθεί σωστή θεραπεία και εκπαίδευση. BLOOG