ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ

 Προσωκρατικοί φιλόσοφοι!

(Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, Ηράκλειτος,Εμπεδοκλής , Αναξαγόρας…)

Σοφός με την αρχαιοελληνική  σημασία

 

Ο Αναξίμανδρος υπήρξε ο πρώτος φυσικός φιλόσοφος στην παράδοση του ελληνικού πολιτισμού, ο οποίος διατύπωσε ένα ολοκληρωμένο μη μυθικό ερμηνευτικό σχήμα για τη δημιουργία και εξέλιξη του κόσμου.
Ο μαθητής του Αναξιμένης διαφύλαξε και προώθησε την ορθολογική ερμηνεία του φυσικού κόσμου. Και οι δυο ανέπτυξαν τα πρώτα μονιστικά υλιστικά ερμηνευτικά συστήματα , που αποτέλεσαν πηγή ουσιαστικών και κρίσιμων ερωτημάτων για τη μεταγενέστερη φιλοσοφική σκέψη.
Νέες ιδέες με επίκεντρο τη θεολογία και την ενότητα της δομής των πραγμάτων διατυπώθηκαν από τους μεταγενέστερους Ίωνες στοχαστές Ξενοφάνη και Ηράκλειτο.(τον Εφέσιο, ο οποίος μετονομάστηκε σκοτεινός φιλόσοφος)
Στο έργο του Ηράκλειτου όλες οι πλευρές του κόσμου εξηγούνται συστηματικά , με αφετηρία την ιδέα ότι όλες οι φυσικές αλλαγές είναι κανονικές και ισόρροπες και ότι η ισορροπία της αιτίας αυτής είναι η φωτιά (λόγος)
Τόσο οι αλλαγές στον φυσικό κόσμο όσο και η ανθρώπινη συμπεριφορά διέπεται από τον ίδιο λόγο. Κοσμολογία , θεολογία και ανθρωπολογία αποτελούν στο έργο του μια ενότητα. Στη φιλοσοφία του 5ου αιώνα δεσπόζει η μεταφυσική του Παρμενίδη. Οι επόμενοι στοχαστές όφειλαν να απαντήσουν στη ριζοσπαστική άποψη που εξέφρασε ο Παρμενίδης για τον υλικό κόσμο και το γνωσιολογικό πρόβλημα.
Ξεχωριστή σημασία για τη θεωρία της επιστήμης έχει ότι η κίνηση έπαψε να θεωρείται ως κάτι το δεδομένο, και πρόβαλε η ανάγκη ερμηνείας της ύπαρξης της . Από τους μεταγενέστερους μόνο οι ατομικοί φιλόσοφοι Λεύκιππος και Δημόκριτος, παρέμειναν πιστοί στην παλαιά άποψη των Μιλησίων για το δεδομένο και αυτονόητο της κίνησης.
Η συμβολή των Πυθαγορείων του 5ου αιώνα συνίσταται κυρίως στην προσπάθεια να αποδείξουν ότι η έννοια της αρμονίας αποτελεί τελικά το κλειδί για κάθε τομέα της φιλοσοφία ς και της επιστήμης
Ο Εμπεδοκλής και ο Αναξαγόρας προσπάθησαν να συμβιβάσουν τη λογική του Παρμενίδη και της Ελεατικής σχολής με τα φαινόμενα της πολλαπλότητα και της αλλαγής που παρατηρούνται στο φυσικό κόσμο. . Αρνήθηκαν το μονισμό και δέχτηκαν την ύπαρξη μιας πολλαπλότητας αιωνίων και ποιοτικά διαφορετικών ουσιών η στοιχείων τα οποία πληρούν όλο το χώρο. Εισήγαγαν κινητήριες αιτίες για να εξηγήσουν την κίνηση η οποία για τους φιλοσόφους πριν το Παρμενίδη θεωρούνταν αυτονόητη.
Το όνομα του Πυθαγόρα (572-497) μνημονεύεται στον κατάλογο του Πρόκλου λίγο μετά από εκείνο του Θαλή.
Ελληνική φιλοσοφία και Επιστήμη από την αρχαιότητα ως 20ο αιώνα
(Βιρβιδάκης, Χριστιανίδης, Διαλέτης, Παπαδόπουλος, Γαβρόγλου)
Για τη σχολή της Ιωνίας , στην επισκόπηση του ο Πρόκλος παραθέτει με χρονολογική σειρά τα ονόματα των πιο σημαντικών Ελλήνων γεωμετρών, και αρχίζει από τ ον Θαλή 624-547π. Χ, τον πρώτο από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας.

Η λέξη <σοφός> εδώ, δεν πρέπει να μας δίνει την εντύπωση ότι ο Θαλής ήταν ένα είδος αφηρημένου καθηγητή, τελείως αδιάφορου για τα εγκόσμια. Γενικά οι επτά σοφοί που στην πραγματικότητα ήταν πολύ περισσότεροι, ήταν πολιτικοί , νομοθέτες, ηθικολόγοι, άνθρωποι με πρακτική σκέψη. Έτσι ο Θαλής διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στην πολιτική ζωή της εποχής του στη Μίλητο, απέκτησε μεγάλη περιουσία ασχολούμενος με το εμπόριο λαδιού, άνω αναφέρεται επίσης ότι συμβούλευε τους συμπολίτες του που ασχολούνταν με τη ναυτιλία να χρησιμοποιούν ως οδηγό τους τον αστερισμό της Μικρής και όχι της Μεγάλης Άρκτου. Ήταν λοιπόν όχι μόνο θεωρητικός και φιλόσοφος, αλλά πολιτικός και άνθρωπος με πρακτική σκέψη, ένας σοφός με όλη την αρχαιοελληνική σημασία του όρου. (Waerden,2000:90)
Ήταν ο Πυθαγόρας μαθηματικός, φιλόσοφος, , προφήτης , άγιος, ή τσαρλατάνος; Για τους οπαδούς του ήταν η προσωποποίηση της ύψιστης θεϊκής σοφίας , αλλά ο Ηράκλειτος τον αναφέρει ως <πολυμαθίην, κακοτεχνίην>Κήρυττε την Αθανασία της ψυχής, επέβαλε αυστηρό καθεστώς στους μαθητές του, και ίδρυσε μια αδελφότητα πιστών , το τάγμα των Πυθαγορείων , που εξαπλώθηκε αργότερα από τον Κρότωνα σε έναν αριθμό ελληνικών πόλεων της Ιταλίας και φαίνεται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ζωή των πόλων αυτών. Μετά από μια περίοδο δοκιμής και κατόπιν αυστηρής επιλογής επιτρεπόταν στους μυημένους του τάγματος να ακούν πίσω από ένα παραβάν τη φωνή του Δασκάλου. Και μόνο ύστερα από μερικά χρόνια , όταν οι ψυχές θα είχαν εξαγνιστεί περισσότερο με τη μουσική και την αγνή σύμφωνη προς τους κανόνες ζωή τους επιτρεπόταν να τον δουν.Αυτός ο εξαγνισμός και η μύηση στα μυστήρια της αρμονίας και των αριθμών θα έκανε τη ψυχή τους ικανή να προσεγγίσει το Θείο και έτσι, να ξεφύγει από τις κυκλικά επαναλαμβανόμενες αναγεννήσεις
(Waerden,2000:98-101)