Το πολυπολιτισμικό σχολείο.
Το σχολείο (λόγω μετακινήσεων των πληθυσμών ) μετατράπηκε από μονοπολιτισμικό σε πολυπολιτισμικό. Στα πλαίσια του πολυπολιτισμικού σχολείου,υπάρχει πληθώρα αλλοδαπών μαθητών που αντιμετωπίζει ουσιαστικά προβλήματα στην εκμάθηση και κατάκτηση της ελληνικής γλώσσας. Οι αλλοδαποί μαθητές γίνονται δίγλωσσοι ή και πολύγλωσσοι καθώς αναγκάζονται να κατακτήσουν τη γλώσσα- στόχο της χώρας στην οποία ζουν ως μετανάστες. Οι μαθητές αυτοί στην πλειονότητά τους έχουν χαμηλή σχολική επίδοση η οποία οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.
Στη διεθνή βιβλιογραφία χρησιμοποιούνται οι όροι bilingualism και diglossia για να χαρακτηριστεί με τον πρώτο η διγλωσσία σε ατομικό επίπεδο και με το δεύτερο σε επίπεδο κοινωνίας (βλ. Ferguson 1959, Fishman 1975, 95 κ.ε) (Δαμανάκης, 2003,σελ. 90-93).Ο πρώτος όρος προέρχεται κυρίως από την ψυχολογία και την ψυχογλωσσολογία, ενώ ο δεύτερος από την κοινωνιολογία και την κοινωνιογλωσσολογία. Ο πρώτος όρος αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να χρησιμοποιεί περισσότερες από μία γλώσσες, ενώ ο δεύτερος χαρακτηρίζει μια κοινωνία στην οποία χρησιμοποιούνται δύο γλώσσες ή εκφάνσεις της ίδιας γλώσσας.
Ο όρος bilingualism μπορεί να μεταφραστεί ως διγλωσσία και αναφέρεται στο άτομο που κατέχει και χρησιμοποιεί δύο γλώσσες, ενώ ο όρος diglossia μπορεί να μεταφραστεί ως διγλωσσικότητα και αναφέρεται στη διγλωσσία ως κοινωνικοπολιτισμικό φαινόμενο (Δαμανάκης, 2003, σελ.90-93).
Στην Ελλάδα υπάρχει ένας διαχωρισμός στις γλώσσες ( γλώσσες υψηλού κύρους π.χ. Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και μη υψηλού κύρους π.χ. Αλβανικά, Βουλγάρικα).
Η γλώσσα είναι ο κύριος φορέας της σκέψης του ανθρώπου. Νοήματα και έννοιες, αισθήματα και συναισθήματα, ψυχοσύνθεση, νοοτροπία και στάση ατόμων και ομάδων έναντι του κόσμου ενσωματώνονται, μορφοποιούνται και εκφράζονται από τη γλώσσα του ανθρώπου. Ό,τι καλούμε νόηση υπάρχει και διυπάρχει μέσω της γλώσσας καθώς σκέψη και γλώσσα χωριστά η μία από την άλλη δεν υπάρχουν. Η στενή σχέση μεταξύ διανόησης και γλώσσας προϋποθέτει εξάλλου ότι ο διαφορετικός τρόπος σκέψης και θεώρησης του κόσμου από τα άτομα ορισμένης εθνικής γλωσσικής κοινότητας, έχει άμεση επίδραση στη διαμόρφωση της δομής της γλώσσας τους. Η γλώσσα απεικονίζει αναγκαστικά την πνευματική κατάσταση, τη νοοτροπία και την ιδιομορφία ενός έθνους. Έτσι εξηγείται κι η μεγάλη δυσκολία που εμφανίζει πάντοτε η κατανόηση μιας ξένης γλώσσας. Μαθαίνω μια ξένη γλώσσα δε σημαίνει απλά ότι μαθαίνω καινούργιες λέξεις ή δομές, αλλά κυρίως ότι μαθαίνω να βλέπω τον κόσμο μέσα από μια νέα γλωσσική οργάνωση και έκφρασή του, αυτήν ακριβώς, που ασυναίσθητα και βαθμηδόν αποκτούν τα άτομα μιας εθνικής γλωσσικής κοινότητας (Μπαμπινιώτης, 1979, σελ.34-36).Οι γλώσσες, όπως και οι άνθρωποι συγχρωτίζονται, και επηρεάζουν η μία την άλλη, κάποιες από αυτές υποχωρούν (γλωσσική μετακίνηση), άλλες κατορθώνουν να διατηρήσουν τη χρήση τους σε ορισμένους χώρους (γλωσσική διατήρηση), μερικές επεκτείνουν τους χώρους χρήσης τους( γλωσσική εξάπλωση),κάποιες εξαφανίζονται(γλωσσικός θάνατος), ενώ άλλες αναβιώνουν. Οι σχέσεις τους δεν είναι ποτέ σταθερές, όπως δεν είναι στατική και η γλώσσα, αλλά επηρεάζονται από τις πολιτικές, πολιτιστικές, οικονομικές, κοινωνικές, δημογραφικές και άλλες μεταβολές(Baker ,2001,σελ.. 99-106).
Η διγλωσσία ως ατομικό και κοινωνικό φαινόμενο.
Η διγλωσσία είτε ως ατομικό είτε ως κοινωνικό φαινόμενο συνδέεται με την
ταυτότητα των δίγλωσσων. Έτσι όταν δύο αλλόγλωσσες ομάδες έρχονται σε επαφή, η μία εκ των δύο θεωρείται υψηλού κύρους και συνήθως είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί η γλωσσική ομάδα που έχει εξουσία. Αυτό το φαινόμενο επηρεάζει τη θετική ή αρνητική στάση των ομιλητών. Μπορεί όμως η στάση των δίγλωσσων απέναντι στη μειοψηφούσα γλώσσα να μεταβληθεί από αρνητική σε θετική. Ένας δίγλωσσος συμμετέχει σε δυο πολιτισμούς ταυτόχρονα. Ο πολιτισμός του ανθρώπου, οι ιδέες του , τα ήθη, η κοινωνική οργάνωση κατακτάται, μεταβιβάζεται και δια- κοινωνείται κατά ένα μεγάλο μέρος του από τη γλώσσα. //
Το σχολείο (λόγω μετακινήσεων των πληθυσμών ) μετατράπηκε από μονοπολιτισμικό σε πολυπολιτισμικό. Στα πλαίσια του πολυπολιτισμικού σχολείου,υπάρχει πληθώρα αλλοδαπών μαθητών που αντιμετωπίζει ουσιαστικά προβλήματα στην εκμάθηση και κατάκτηση της ελληνικής γλώσσας. Οι αλλοδαποί μαθητές γίνονται δίγλωσσοι ή και πολύγλωσσοι καθώς αναγκάζονται να κατακτήσουν τη γλώσσα- στόχο της χώρας στην οποία ζουν ως μετανάστες. Οι μαθητές αυτοί στην πλειονότητά τους έχουν χαμηλή σχολική επίδοση η οποία οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.
Στη διεθνή βιβλιογραφία χρησιμοποιούνται οι όροι bilingualism και diglossia για να χαρακτηριστεί με τον πρώτο η διγλωσσία σε ατομικό επίπεδο και με το δεύτερο σε επίπεδο κοινωνίας (βλ. Ferguson 1959, Fishman 1975, 95 κ.ε) (Δαμανάκης, 2003,σελ. 90-93).Ο πρώτος όρος προέρχεται κυρίως από την ψυχολογία και την ψυχογλωσσολογία, ενώ ο δεύτερος από την κοινωνιολογία και την κοινωνιογλωσσολογία. Ο πρώτος όρος αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να χρησιμοποιεί περισσότερες από μία γλώσσες, ενώ ο δεύτερος χαρακτηρίζει μια κοινωνία στην οποία χρησιμοποιούνται δύο γλώσσες ή εκφάνσεις της ίδιας γλώσσας.
Ο όρος bilingualism μπορεί να μεταφραστεί ως διγλωσσία και αναφέρεται στο άτομο που κατέχει και χρησιμοποιεί δύο γλώσσες, ενώ ο όρος diglossia μπορεί να μεταφραστεί ως διγλωσσικότητα και αναφέρεται στη διγλωσσία ως κοινωνικοπολιτισμικό φαινόμενο (Δαμανάκης, 2003, σελ.90-93).
Στην Ελλάδα υπάρχει ένας διαχωρισμός στις γλώσσες ( γλώσσες υψηλού κύρους π.χ. Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και μη υψηλού κύρους π.χ. Αλβανικά, Βουλγάρικα).
Η γλώσσα είναι ο κύριος φορέας της σκέψης του ανθρώπου. Νοήματα και έννοιες, αισθήματα και συναισθήματα, ψυχοσύνθεση, νοοτροπία και στάση ατόμων και ομάδων έναντι του κόσμου ενσωματώνονται, μορφοποιούνται και εκφράζονται από τη γλώσσα του ανθρώπου. Ό,τι καλούμε νόηση υπάρχει και διυπάρχει μέσω της γλώσσας καθώς σκέψη και γλώσσα χωριστά η μία από την άλλη δεν υπάρχουν. Η στενή σχέση μεταξύ διανόησης και γλώσσας προϋποθέτει εξάλλου ότι ο διαφορετικός τρόπος σκέψης και θεώρησης του κόσμου από τα άτομα ορισμένης εθνικής γλωσσικής κοινότητας, έχει άμεση επίδραση στη διαμόρφωση της δομής της γλώσσας τους. Η γλώσσα απεικονίζει αναγκαστικά την πνευματική κατάσταση, τη νοοτροπία και την ιδιομορφία ενός έθνους. Έτσι εξηγείται κι η μεγάλη δυσκολία που εμφανίζει πάντοτε η κατανόηση μιας ξένης γλώσσας. Μαθαίνω μια ξένη γλώσσα δε σημαίνει απλά ότι μαθαίνω καινούργιες λέξεις ή δομές, αλλά κυρίως ότι μαθαίνω να βλέπω τον κόσμο μέσα από μια νέα γλωσσική οργάνωση και έκφρασή του, αυτήν ακριβώς, που ασυναίσθητα και βαθμηδόν αποκτούν τα άτομα μιας εθνικής γλωσσικής κοινότητας (Μπαμπινιώτης, 1979, σελ.34-36).Οι γλώσσες, όπως και οι άνθρωποι συγχρωτίζονται, και επηρεάζουν η μία την άλλη, κάποιες από αυτές υποχωρούν (γλωσσική μετακίνηση), άλλες κατορθώνουν να διατηρήσουν τη χρήση τους σε ορισμένους χώρους (γλωσσική διατήρηση), μερικές επεκτείνουν τους χώρους χρήσης τους( γλωσσική εξάπλωση),κάποιες εξαφανίζονται(γλωσσικός θάνατος), ενώ άλλες αναβιώνουν. Οι σχέσεις τους δεν είναι ποτέ σταθερές, όπως δεν είναι στατική και η γλώσσα, αλλά επηρεάζονται από τις πολιτικές, πολιτιστικές, οικονομικές, κοινωνικές, δημογραφικές και άλλες μεταβολές(Baker ,2001,σελ.. 99-106).
Η διγλωσσία ως ατομικό και κοινωνικό φαινόμενο.
Η διγλωσσία είτε ως ατομικό είτε ως κοινωνικό φαινόμενο συνδέεται με την
ταυτότητα των δίγλωσσων. Έτσι όταν δύο αλλόγλωσσες ομάδες έρχονται σε επαφή, η μία εκ των δύο θεωρείται υψηλού κύρους και συνήθως είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί η γλωσσική ομάδα που έχει εξουσία. Αυτό το φαινόμενο επηρεάζει τη θετική ή αρνητική στάση των ομιλητών. Μπορεί όμως η στάση των δίγλωσσων απέναντι στη μειοψηφούσα γλώσσα να μεταβληθεί από αρνητική σε θετική. Ένας δίγλωσσος συμμετέχει σε δυο πολιτισμούς ταυτόχρονα. Ο πολιτισμός του ανθρώπου, οι ιδέες του , τα ήθη, η κοινωνική οργάνωση κατακτάται, μεταβιβάζεται και δια- κοινωνείται κατά ένα μεγάλο μέρος του από τη γλώσσα. //
Τα παιδιά των μεταναστών
συναντούν τις μεγαλύτερες δυσκολίες διπλής πολιτισμικής προσαρμογής: εξαιτίας
του φόβου της απόρριψης προσπαθούν να ταυτιστούν με τους συνομήλικούς τους
ερχόμενοι σε σύγκρουση με την οικογένειά τους (Σελλά- Μάζη ,2001,σελ. 47-51).
Στα μεταναστόπουλα κυρίως παρουσιάζεται το φαινόμενο της γλωσσικής απώλειας. Αυτά τα παιδιά συχνά διατρέχουν τον κίνδυνο να απεμπολήσουν τη μητρική τους γλώσσα, γιατί η ανώτερη γλώσσα υψηλού κύρους επικρατεί σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους, στο σχολείο, στο παιχνίδι, στην αγορά και έτσι καταλαβαίνουν πως αυτή τη γλώσσα οφείλουν να ξέρουν, γιατί έχει ισχύ. (Baker, 2001,σελ. 150-151).
Στα μεταναστόπουλα κυρίως παρουσιάζεται το φαινόμενο της γλωσσικής απώλειας. Αυτά τα παιδιά συχνά διατρέχουν τον κίνδυνο να απεμπολήσουν τη μητρική τους γλώσσα, γιατί η ανώτερη γλώσσα υψηλού κύρους επικρατεί σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους, στο σχολείο, στο παιχνίδι, στην αγορά και έτσι καταλαβαίνουν πως αυτή τη γλώσσα οφείλουν να ξέρουν, γιατί έχει ισχύ. (Baker, 2001,σελ. 150-151).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου