Η στάση και τα συναισθήματα των φιλελλήνων κατά την Ελληνική Επανάσταση

Η στάση και τα συναισθήματα  των φιλελλήνων κατά την Ελληνική Επανάσταση

Γεγονότα όπως οι σφαγές της Χίου αρχές του 1822, η έξοδος του Μεσολογγίου (Άνοιξη του 1826),  διαδόθηκαν με γρήγορους ρυθμούς, και τονίστηκαν σε όλη την Ευρώπη , προκαλώντας παράλληλα συγκίνηση, αλλά  και τη συμπάθεια των Ευρωπαίων για τους Έλληνες. Το 1825 ήταν πλέον σαφές ότι το ελληνικό ζήτημα απασχολούσε έντονα την Ευρώπη, η οποία  επιθυμούσε να συμβάλλει στη λύση του  προβλήματος. Το καλοκαίρι του 1825, παράγοντες της Πελοποννήσου (  Κολοκοτρώνης, Ζαΐμης, Δεληγιάννης κ.α) συνέταξαν ένα κείμενο που ζητούσε από την αγγλική κυβέρνηση, να πάρει υπό την προστασία της στην Ελλάδα. Το κείμενο υιοθετήθηκε λίγο αργότερα από την κυβέρνηση, και έγινε γνωστό ως πράξη υποταγής. Ο Κάνιγκ δεν αντέδρασε άμεσα, ικανοποιημένος όμως από το κύρος που η Αγγλία είχε αποκτήσει  στην Ελλάδα, ξεκίνησε διπλωματικές  επαφές για να δημιουργήσει τη διεθνή συγκυρία, μέσα στην οποία θα μπορούσε να επωφεληθεί απ  αυτή την επιρροή. Δυο διάσημοι  Βρετανοί επαγγελματίες στρατιωτικοί  ο Τζωρτζ και ο Κόχραν, ανέλαβαν τη στρατιωτική ισχύ της επανάστασης, γεγονός που ικανοποίησε τους Έλληνες. Το μεγάλο βήμα  προς τη διπλωματική λύση έγινε μέσα στο 1825 όταν με πρωτοβουλία του Κάνιγκ η Αγγλία προσέγγισε τη  Ρωσία στην προσπάθεια αναζήτησης λύσης για το ελληνικό ζήτημα. Τον Απρίλιο του 1826  συμφωνήθηκε επίσημα  το πρωτόκολλο της Πετρούπολης ,ένα σχέδιο επίλυσης του  ελληνικού  ζητήματος. Όπως διαπιστώθηκε,  ο φιλελληνισμός  υπήρξε σημαντική συνιστώσα των ευρωπαϊκών πολιτικών εξελίξεων, γιατί μέσα απ αυτό εκφράστηκαν πολλά ριζοσπαστικά κινήματα με κορύφωση το κίνημα του ρομαντισμού.  Ο Λόρδος Βύρων και η συναρπαστική του σχέση με την ελληνική επανάσταση, αποτέλεσε το επιστέγασμα αυτών των εξελίξεων. Η Αγγλία και η Ρωσία άνοιξαν τον δρόμο για τη  λύση, αλλά υπήρξε μια  ταυτόχρονη αδυναμία της ευρωπαϊκής διπλωματίας  για το ελληνικό ζήτημα 

Την Ελλάδα αγάπησαν  επί πλέον από μακριά ο Shelley και ο keats  κορυφαίοι ποιητές του αγγλικού ρομαντισμού. Ο πρώτος έξοχος μεταφραστής έργων κλασσικής γραμματείας, όταν έμαθε για την προκήρυξη της επανάστασης  από τον Υψηλάντη,  συνέθεσε το λυρικό του δράμα Hellas 1821.Αν και θαυμαστής της γοτθικής αρχιτεκτονικής , μας έδωσε την περιγραφή των εντυπώσεών του απτην Ακρόπολη. << Η Αθήνα η Ακρόπολη και  τα ερείπια του Παρθενώνα χρωματίζονταν απτις ωραιότερες αποχρώσεις του άνθους της  ροδακινιάς,τα γλυπτά του Φειδία χτυπημένα ορίζονται από μια χρυσή ικτίδα, ζωντάνευαν και έμοιαζαν να κινούνται επάνω στο μάρμαρο από την κινητικότητα των σκιών του ανάγλυφου>> Επίσης καταδίκασε τον ΄ Ελγιν που ακρωτηρίασε αδικαιολόγητα τον Παρθενώνα (Τουρκινιώτης, 1994)Ο Lamartine χαρακτήρισε τον Παρθενώνα << ως  τύπο μοναδικό και αποκλειστικό του ωραίου,  στις τέχνες  της αρχιτεκτονικής και της γλυπτικής, ένα είδος της θειας  αποκάλυψης του ιδεώδους κάλους, την οποία δέχτηκε μια μέρα ένας λαός κατ΄ εξοχήν καλλιτέχνης, και τη μεταβίβασε στους μεταγενέστερους κομμάτια ακατάλυτου μαρμάρου και σε γλυπτά που θα ζήσουν για πάντα. Το τελειότερο ποίημα που γράφτηκε ποτέ με πέτρα στην επιφάνεια της γης>> Ανάμεσα στους δυο φιλέλληνες,   ο διασημότερος ρομαντικός επισκέπτης της Ακρόπολης στάθηκε ο Λόρδος Bύρων  

Ο Λόρδος Βύρων έρχεται στην Ελλάδα και αντικρίζει την Ακρόπολη

Ο φιλέλληνας ποιητής όταν ανέβηκε στην Ακρόπολη, είχε συγκινηθεί από τους ιστορικούς συνειρμούς  που του ανακαλούσε  αυτή η επίσκεψη, παρά τόσο  από την ομορφιά του ιδίου του τοπίου. Όπως έχει αναφερθεί  η  Αγγλία  πήρε αποστάσεις από την ιερά συμμαχία ,απέναντι στο απελευθερωτικό  κίνημα των ελλήνων. Η αλλαγή οφειλόταν κυρίως στην πολιτική του Κάνιγκ υπουργού Εξωτερικών από τον Οκτώβριο του 1822. Η αγγλική κυβέρνηση όχι μόνο δεν  εμπόδισε ,αλλά υποστήριξε  τα δάνεια,  και τις κινήσεις των φιλελλήνων  και εδικά του Λόρδου Βύρωνα. Ο Λόρδος Βύρων  είχε δώσει ένα τόνο με το ταξίδι του στην Ελλάδα το 1809, και διακήρυσσε ότι  σε αυτό το μέρος  υπήρχε κάτι που τον έκανε ευτυχισμένο. Διαπίστωσε αντικειμενικά   ότι λόγω της  σκλαβιάς τους και της καταπίεσής που υφίσταντο οι Έλληνες, είχαν μερικά ελαττώματα. Όμως ο τόπος τους, ήταν αυτός που ενέπνεε τη δύναμη.Εδώ στην πέτρα τη βαριά, τώρα ας καθίσω μόνος  σε  μαρμαρένιο  και  άσειστον  ακόμα στυλοβάτη»

Η σύγκριση ανάμεσα στην ένδοξη αρχαιότητα και στον υπόδουλο ελληνισμό προκαλεί στον ποιητή συναισθήματα νοσταλγίας, λύπης και οργής. Το έργο αυτό επηρέασε τους Ευρωπαίους και τους Αμερικανούς και συνέβαλε στην ενίσχυση του φιλελληνισμού, που τόσο βοήθησε την ελληνική επανάσταση. Ο Λόρδος Βύρων όταν είχε επισκεφτεί  νέος ακόμη  την Ελλάδα,  εκτός από την αγάπη και  το προσκύνημα στη γη των κλασικών, θεώρησε το ταξίδι  του ως ένα βάπτισμα στο συναίσθημα και τα μυστήρια της Ανατολής, όπως τα είχε στη σκέψη του  ένας Άγγλος ρομαντικός με το επίπεδο και την εμβέλεια  του Βύρωνα. Ο ίδιος έλεγε ότι ήταν ο μόνος τόπος της ζωής του, μέσα στον οποίο  γνώριζε την ευτυχία, και φυσικά τον συγκινούσε η επανάσταση, και ήθελε να συμμετάσχει ενεργά, και να προσφέρει με την  υλική και συναισθηματική του βοήθεια.( Μαργαρίτης  κ.α, )Μετά την επίσκεψή  του στην Ακρόπολη , ο Βύρων  δυσανασχετεί  για την ιεροσυλία που διέπραξε ο  ΄Ελγιν, συνειδητοποιώντας την κατάσταση. Όπως λέει ο ο Roderick Beaton, ο πλέον πρόσφατος βιογράφος του: «Ο Μπάιρον φαντάζεται ολόκληρη την Αθήνα ως λήκυθο, τόπο ενταφιασμού τού από καιρό νεκρού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας: ''Κατοικία των θεών που οι βωμοί τους έχουν πια σβήσει''. Η ρημαγμένη όψη των αρχαίων ναών φαίνεται ότι για τον ποιητή αποδεικνύει πως καμιά θρησκεία δεν μπορεί να προσφέρει ανακούφιση και, πολύ περισσότερο, προστασία από την αμφιβολία για τον θάνατο. Στην ποιητική του φαντασία, το κρανίο, σύμβολο του θανάτου, και τα λευκασμένα κελύφη των αρχαίων μαρμάρινων ναών ισοδυναμούν - το καθένα με τον τρόπο του είναι προσωρινό ενδιαίτημα της θεϊκής σπίθας της ζωής».Ο Βύρων αλλάζει  θεώρηση για την Ελλάδα, επηρεασμένος πλέον από τον μεγάλο βρετανό ποιητή της εποχής του, τον Σέλλεϋ που γράφει  «Είναι η Ελλάδα και τα θεμέλιά της  χτισμένα κάτω απ' την παλίρροια του πολέμου στηριγμένα στην κρυστάλλινη θάλασσα  της σκέψης και της αιωνιότητάς της». Όλα αυτά ταυτιζουν τη ψυχή του Βύρωνα με την έννοια της αρχαιοελληνικής αιωνιότητα»

Δεν ήταν  μόνο η μορφή γραμμάτων  η επανάσταση  στους τόπους του αρχαίου κλασσικού  μεγαλείου  που τον συνεπήρε και τον επηρέασε  συναισθηματικά. Το ενδιαφέρον του Βύρωνα για την Ελλάδα  εκδηλώθηκε έντονα και έμπρακτα  το 1823 όταν η  φιλελληνική επιτροπή του Λονδίνου ζήτησε την εκπροσώπησή της στην Ελλάδα. Μαζί με τους ακολούθους του εγκαταστάθηκε στην Κεφαλονιά   τον Ιούλιο του 1823. Ο Τόπος εγκατάστασής του στο χωριό Μεταξάτα,  μετετράπη αμέσως  σε ένα διπλωματικό ,οικονομικό ,και πολιτικό κέντρο με αντικείμενο  τον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας. Η όλη του υπόσταση  και το συναίσθημά του, στήριξε τη δραστηριότητά του. Οι Έλληνες αγωνιστές  Μαυροκορδάτος, Κολοκοτρώνης,  προσπάθησαν να τον  συναντήσουν για να  τους υποστηρίξει στον αγώνα. Παράλληλα προσπάθησαν  και μέσω άλλων  συνδυασμών  να οδηγήσουν την  επανάσταση στη μεγάλη επιτυχία.Ο Βύρων μετέβη  στο Μεσολόγγι τα Χριστούγεννα του 1823, όπου  με τον ερχομό του προκάλεσε συγκίνηση και ενθουσιασμό. Εκεί  άρχισε  τα φιλόδοξα σχέδιά του  με την οικονομική ενίσχυση  που προσέφερε  και από την ίδια την  περιουσία του. Με όλη αυτή τη φιλελληνική  στάση του  έγινε διαχειριστής  του αγγλικού δανείου.Ο Βύρων δυστυχώς πέθανε  στις 7/4/1824, επηρεάζοντας  την ακτινοβολία και τη δυναμική της ελληνικής επανάστασης. Δεν πρόλαβε όμως  τους εμφυλίους  πολέμους που ξέσπασαν με αιτία  τις λίρες του  δανείουΟ φιλέλληνας λόγιος  ποιητής  πεθαίνοντας   είχε τη συναίσθηση ότι άφησε μια σημαντική  παρακαταθήκη, και μ αυτό δεν εννοούσε τη ποίησή του  η οποία είχε διεθνή φήμη και απήχηση,   αλλά την πολιτική πραγματικότητα που διαμορφώθηκε για την Ελλάδα  και στην οποία  συνέβαλε καθοριστικά. http://www.tovima.gr/books-ideas/article/