ΛΟΓΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ;;; ΛΟΓΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ!

Ο WILLIAM DAMON (1975,1977,1980) Ερεύνησε τις αντιλήψεις των παιδιών και έφηβων , για το  πώς θα κατανέμουν τους πόρους, η να μοιράζονται τις αμοιβές…

<Μια τάξη παιδιών πέρασε μια ολόκληρη μέρα σχεδιάζοντας εικόνες. Μερικά παιδιά έκαναν πολλά σχέδια, αλλά παιδιά, λιγότερα. Μερικά παιδιά ζωγράφιζαν καλά, άλλα όχι και τόσο καλά. Μερικά παιδιά είχαν   καλή συμπεριφορά και δούλεψαν πολύ, αλλά έκαναν χαζομάρες. Μερικά παιδιά ήταν φτωχά, μερικά ήταν  αγόρια ,μερικά κορίτσια κλπ. Μετά η τάξη πούλησε τα σχέδια στο παζάρι τους σχολείου. Πώς;;; είναι δίκαιο να μοιραστούν τα έσοδα από τις πωλήσεις των σχεδίων;;;;;> Έχουν δοθεί απαντήσεις και έχουν κατηγοριοποιηθεί  σύμφωνα με ηλικίες και ωριμότητα!!

ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ!!

Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΕ ΤΟ ΧΩΡΟ!Η πολυμορφία και οι συνεχείς  αναδιαρθρώσεις της Γεωγραφίας αποτελούν ιδιομορφία ευρωπαϊκή. Ήταν η ιστορική πορεία της Ευρώπης από αυτοκρατορίες, αποικιοκρατία και βιομηχανική  Επανάσταση, που έδωσε μια τροπή στη γεωγραφική σκέψη. Το 19 αιώνα, στη Κλασσική Γεωγραφία, οι ντετερμινιστές (ντετερμινίζω=καθορίζω), πίστευαν ότι το περιβάλλον είναι αποκλειστικός παράγοντας, για την  εξέλιξη και διαμόρφωση της ανθρώπινης δράσης. Αυτή ήταν η θέση του περιβαλλοντικού ντετερμινισμού, η οποία δέχτηκε έντονη κριτική από την άλλη μεγάλη σχολή της εποχής τον ποσιμπιλισμό, (πιθανόν)  σύμφωνα με τον οποίο  οι κοινωνικές συμπεριφορές και αξίες , η τεχνολογική εξέλιξη η διαφαινόμενη  παγκοσμιοποίηση της οικονομάς, αλλά και η ιστορία του κάθε τόπου έπρεπε να ληφθουν υποψη σοβαρά στην ανάλυση της διαφοροποίησης της ανθρώπινης δραστηριότητας  στο χωρο.  Αυτό είναι το μέλημα  της περιφερειακής Γεωγραφίας. Μεταπολεμικά εμφανίζεται  η Ποσοτική Γεωγραφία με έμφαση στη χωρική ανάλυση, που προσπαθεί να εξηγήσει την ανθρώπινη συμπεριφορά και τον τρόπο που αυτή εκφράζεται στο χώρο, με μαθηματικούς και γεωμετρικούς όρους και μοντέλα. Μετά από μια περιοδο σημαντικών αναταραχών, υπήρξε η ανάγκη να ληφθει σοβαρά υποψη ο ανθρώπινος παράγοντας, ΚΑΙ να μελετηθεί  η αλληλεξάρτηση  της κοινωνίας και του χώρου (Λεοντιδου Σκλιάς Ανθρωπογεωγραφία και υλικός πολιτισμός της Ευρώπης. Πατρα 2001).

Λένε ότι σέβονται  , και ότι είναι άνθρωποι, για αυτό ακριβώς  πρέπει να γινει και η προσαρμογή στο χώρο, η οποία δεν είναι μόνο οι βιολογικές ανάγκες.

ΗΘΙΚΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ, ΔΙΛΗΜMΑΤΑ

 ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ . ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΘΙΚΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΕΙΣ, ΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ

Η προσέγγιση του ηθικού συλλογισμού του Kohlberg  ήταν να δημιουργήσει μια σειρά από ιστορίες διλημμάτων, καθεμιά από τις οποίες  ενσωματώνουν  ένα παραδοσιακό ερώτημα της ηθικής φιλοσοφίας. Την αξία της ανθρώπινης ζωής και ιδιοκτησίας, τις υποχρεώσεις των ανθρώπων μεταξύ τους, τη σημασία των νόμων και των κανόνων.. Οι ιστορίες διλημμάτων θέτουν αυτά τα αφηρημένα  προβλήματα με έναν συγκεκριμένο δραματοποιημένο τρόπο για να κρατήσουν το ενδιαφέρον  του εξεταζόμενου. Με τον τρόπο της κλινικής συνέντευξης του Piaget, ο Kohilberg   διάβαζε την ιστορία, ρωτούσε τη γνώμη των παιδιών και μετά  ανίχνευε το συλλογισμό που βρισκόταν πίσω από τη γνώμη αυτή. Η πιο διάσημη ιστορία του  Kohlberg είναι το δίλημμα του Heinz (συζύγου)

Στην Ευρώπη μια γυναίκα πέθαινε από καρκίνο. Υπήρχε ένα φάρμακο που μπορούσε να τη σώσει, ένα είδος ραδίου, που είχε πρόσφατα ανακαλυφθεί,  από ένα φαρμακοποιό στην ίδια  πόλη. Ο φαρμακοποιός  χρέωνε το φάρμακο 2000 δολαρια, 10  φορές ακριβότερα από ότι του κόστιζε. Ο άντρας της άρρωστης γυναίκας, πήγε σε όλους τους γνωστούς του να δανειστεί χρήματα, αλλά δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει παρά μόνο τα μισά από όσα κόστιζε το φάρμακο. Είπε στο φαρμακοποιό ότι η γυναίκα του πέθαινε και  του ζήτησε να του πουλήσει το φάρμακο φθηνότερα, η να του επιτρέψει να το πληρώσει  αργότερα Αλλά ο φαρμακοποιός  αρνήθηκε. Ο σύζυγος απελπισμένος διέρρηξε το κατάστημα του φαρμακοποιού για να κλέψει το φάρμακο για τη γυναίκα του.. Έπρεπε να κάνει τέτοιο; Γιατί; ( Kohlberg, 1969, s. 379)

Τα παιδιά σε ένα πρώτο στάδιο, στην αρχή της μέσης παιδικής ηλικίας, γύρω στα  7, υιοθετούν μια εγωκεντρική άποψη ,δεν αναγνωρίζουν ότι τα συμφέροντα των άλλων μπορεί να διαφέρουν από τα δικά τους. Η κρίση τους για το  σωστό ή λάθος μια πράξης ήταν   στην περίπτωση αυτή , η αντίδραση των αρχών. Σ αυτό το στάδιο τα παιδιά επιβεβαιώνουν ότι ο σύζυγος δεν έπρεπε να κλέψει το φάρμακο, γιατί θα τον βάλουν φυλακή

Στο στάδιο 2, περίπου στα 8 χρόνια, τα παιδιά υιοθετούν  μια συμφεροντολογική προοπτική (εγωκεντρική) αλλά μπορούν να αναγνωρίσουν ότι άλλοι άνθρωποι εχουν άλλες προοπτικές. Η δικαιοσύνη γίνεται αντιληπτή σαν ένα σύστημα ανταλλαγής.  Δίνεις οσα παίρνεις. Ο Kohleberg  ονομάζει το συλλογισμό αυτό συντελεστική ηθική,  γιατί πιστεύουν ότι είναι απόλυτα αποδεκτό να χρησιμοποιεί κανείς τους άλλους για το συμφέρον του..Τα παιδιά στο στάδιο αυτό συνήθως αποκρίνονται στο δίλλημα του  συζύγου, λεγοντας ότι έπρεπε να κλέψει το φάρμακο, γιατί κάποια μέρα μπορεί να έχει και αυτός καρκίνο και τοτε θα ήθελε να υπάρχει κάποιος να το κλέψει για αυτόν

Στο στάδιο 3, περίπου 11-12…. ετών, οι ηθικές κρίσεις γίνονται στη βάση μια ηθικής προοπτικής κοινωνικών σχέσεων. Στο στάδιο αυτό τα παιδιά βλέπουν τα κοινά συναισθήματα και τις κοινές συμφωνίες, ιδιαίτερα με κοντινούς τους ανθρώπους, ως πιο σημαντικά από το ατομικό συμφέρον. Ένα παιδί στην  έρευνα επιε, < Αν ήμουν εγώ θα είχα κλέψει το φάρμακο, γιατί δεν υπάρχει τιμή στην  αγάπη, ούτε στη ζωη.. Αυτό εξισώνεται με το είδος του ηθικού συλλογισμού που συνδέεται με  τον χρυσό κανόνα. Στην ιουδαϊκή παράδοση αυτή η έννοια αποδίδεται στον Ραβί Χιλερ που έζησε στα χρόνια πριν τη γέννηση του Χριστού. Ο Ραβί Χιλλερ   διατύπωσε την εντολή αυτή ως εξης. Μη κάνεις στους άλλους αυτό που δε θέλεις να σου κάνουν. Η ιδέα αυτή  εκφράζεται με θετική διατύπωση στην Επι  του Ορους Ομιλία, όταν ο Ιησούς εντέλλεται τους πιστούς του να κάνουν στους άλλους ότι θα ήθελαν να κάνουν οι άλλοι στους ιδίους (Κατά Ματθαιον 1:12)

Αν και στο στάδιο 3 είναι πιο ανθρώπινος τρόπος σκέψης, το στάδιο 2 αποτελεί τη βασική μετάβαση που συνδέεται με την καινούργια ικανότητα των παιδιών να τα βγάζουν πέρα χωρίς ενήλικη επιτήρηση. Πάντα τα παιδιά  εξαρτώνται από μια εξωτερική πηγή  ισχυρή να προσδιορίσουν το σωστό και το λάθος. Αν οι γονείς τ  απορρίπτουν ή έχουν υπερ- αποδοχή και  τα θεοποιούν τα παιδιά τους, αυτό δεν το μαθαίνουν.

MICAHEL COLE, SHELLA COLE.ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΉ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ. (ΤΟΜΟΣ Β. ΤΥΠΩΘΕΙΤΩ. ΑΘΗΝΑ 2001)

ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΦΗΒΟΥ

Ο συγκρουσιακές σχέσεις του έφηβου

Ένα από τα χαρακτηριστικά της εφηβείας, είναι η ανάγκη για τους  εφήβους αυτονόμησης  και αυτοδιάθεσης Η ανάγκη αυτή σε συνδυασμό με τις βιωματικές αλλαγές της ήβης κάνουν τη σχέση του έφηβου με τον εαυτό του και το περιβάλλον  του, συγκρουσιακή. Στην προσπάθεια της αυτονόμησης, το έφηβος πειραματίζεται. Μαθαίνει να συναλλάσσεται δοκιμάζει πρότυπα  συμπεριφοράς, μαθαίνει να διακρίνει ποια στοιχεία της προσωπικότητας του είναι αποδεκτά και ποια όχι, πώς τον βλέπουν. Μέσα από αυτούς τους πειραματισμούς αυτοανακαλυπτεται  και ωριμάζει. Σ αυτή τη φάση του πειραματισμού ο έφηβος χρειάζεται στηρίγματα και καθοδήγηση. Σημαντικά στηρίγματα αποτελούν οι ενήλικες και ειδικότερα οι γονείς, δημιουργώντας μαζί του μια σχέση θετική. Μια σχέση δηλαδή η οποία θα χαρακτηριζόταν από σεβασμό, κατανόηση, ενθάρρυνση και υποστήριξη του έφηβου στην πορεία του προς τον αυτοπροσδιορισμό και την αυτοδιάθεση. Όμως στις  σημερινές κοινωνίες η σχέση αυτή κινείται συνήθως σε δυο εκ διαμέτρου αντίθετες κατευθύνσεις, είτε χαρακτηρίζεται από υπερβολικό έλεγχο είτε από έλλειψη έλεγχου, αδιαφορία η υπέρ αποδοχή. Και στις δυο περιπτώσεις  απουσιάζει το πλαίσιο λειτουργίας που θα βοηθήσει τον έφηβο να ωριμάσει και να αυτονομηθεί. Στην πρώτη περίπτωση ο υπερβολικής έλεγχος και η αυταρχική συμπεριφορά συρρικνώνουν την προσωπικότητα του έφηβου και αυξάνουν τις εντάσεις και τις πιθανότητες εκρήξεων του, ενώ στη δεύτερη περίπτωση η έλλειψη καθοδήγησης και ελέγχου δεν βοηθούν τον έφηβο να αποκτήσει την αίσθηση του κοινωνικού αποδεκτού και προσδοκώμενοι, του επιτρεπτού και μη επιτρεπτού…/////.

 

(Εξέλιξη του παιδιού στο κοινωνικό  περιβάλλον. Θέματα εφηβείας. Νοβα Καλτσουνη, Μακρη Μποτσαρη, Τσιμπουκλη. Πάτρα 2002)

 

Οι φίλοι του παιδιού < οι σημαντικοί άλλοι> είναι απαραίτητοι και χρήσιμοι στη ζωή του, καθώς και οι ρόλοι που παίζει το παιδί με αυτούς. Τα περιβάλλοντα που συχνάζει το παιδί θέλουν ιδιαίτερη προσοχή, και ενόραση, γιατί μπορεί να φαίνεται ηθικό και αθώο, και να καταστρέψει το παιδι.Περιβάλλον απο  ψυχολόγους, από πνευματικούς που του δημιουργούν εξάρτηση, και μετά το καθοδηγούν. Πάντα <διαιρει και βασίλευε> με τους γονείς, και πάντα έμμεσα, γιατί δεν τους συμφέρει να ενώσουν το παιδί με τους γονείς του. Εσκεμμένα και περίτεχνα το χωρίζουν για να το εκμεταλλευτούν ως υποχειριο…και να κερδίσουν ποικιλοτρόπως…

 

 

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Διαμόρφωση της ταυτότητας του ανθρώπου κατά Erikson (1968)

 

Ο Erikson υποστηρίζει ότι η προσωπικότητα του ατόμου, δεν διαμορφώνεται στην παιδική ηλικία, αλλά συνεχίζει να εξελίσσεται και να διαφοροποιείται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Προβάλλει σε κάθε στάδιο της ζωής του διαφορετικούς στόχους και ανάγκες που πρέπει να ικανοποιηθούν. Σε κάθε μια απτις φάσεις αυτές αντιστοιχεί και κάθε μια αναπτυξιακή κρίση του ΕΓΩ, την οποία το άτομο πρέπει να επιλύσει. Κάθε αναπτυξιακή φάση βασίζεται στην επιτυχή επίλυση των συγκρούσεων των προγενέστερων φάσεων ( Παρασκευόπουλος, 1985)

Η αδυναμία επίλυσης των συγκρούσεων των προηγούμενων φάσεων είναι πιθανόν να επηρεάσει την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη τους ατόμου. Στην  εφηβεία η αναπτυξιακή κρίση που καλείται να επιλύσει το άτομο είναι η απόκτηση ταυτότητας του ΕΓΩ η σύγχυση ρόλων.. Στις σύγχρονες κοινωνίες φαίνεται πως το μεγαλύτερο μέρος των διεργασιών για τη συγκρότηση ταυτότητας συμβαίνουν στην ύστερη εφηβεία και πιθανόν όχι πριν απτη νεότητα.  Ο έφηβος δεν έχει μόνο να ορίσει, να αξιολογήσει και να ολοκληρώσει συγκεκριμένα ψυχολογικά χαρακτηριστικά και ιδιότητες. Πρέπει επίσης να εξετάσει τους ρόλους που θα αναλάβει στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο και να διαμορφώσει την ταυτότητα του, διατηρώντας ταυτόχρονα μια  αίσθηση διαχρονικής συνέχειας του εαυτού.

Ο Erikson περιγράφει οκτώ βασικές αναπτυξιακές κρίσεις του ΕΓΩ που καλύπτουν όλη την πορεία της ζωής, από τη γέννηση μέχρι τη γεροντική ηλικία

Είναι οι εξής.

Εμπιστοσύνη-δυσπιστία (πρώτος χρόνος της ζωής)Αν το βρέφος  νιώθει ότι οι ανάγκες του ικανοποιούνται  μόλις προκύψουν, αναπτύσσει συναισθήματα εμπιστοσύνης και ασφάλειας. Αντίθετα, αν νιώθει ότι παραμελείται  αναπτύσσει συναισθήματα δυσπιστίας, καχυποψίας και ανασφάλειας

Αυτονομία-αμφιβολία(δεύτερος χρόνος της ζωής)Αν το βρέφος νιώσει ότι οι άλλοι αναγνωρίζουν την ικανότητα του να ενεργεί με τον δικό του τρόπο και ρυθμό, αναπτύσσει το συναίσθημα της άσκησης προσωπικού έλεγχου στον εαυτό του και στο περιβάλλον του. Αν αντίθετα νιώσει ότι οι άλλοι είναι υπερπροστατευτικοι απέναντι του αναπτύσσει το συναίσθημα της ντροπής και της αμφιβολίας

Πρωτοβουλία-ενοχή(προσχολική ηλικία) Αν το παιδί νιώσει ότι ενθαρύνεται στην εξερεύνηση του περιβάλλοντος του, αναπτύσσει το συναίσθημα της πρωτοβουλίας. Αντίθετα αν αισθανθεί ότι δεν ενισχύεται ώστε να ενεργήσει αυτοβούλως, αναπτύσσει το συναίσθημα της ενοχής.

Φιλοπονία-κατωτερότητα (μέση παιδική ηλικία). Αν το παιδί ενισχυθεί στην προσπάθεια του να αντιμετωπίζει και να ξεπερνά προκλήσεις αναπτύσσει συναισθήματα φιλοπονίας και εργατικότητας. Στην αντίθετη περίπτωση αναπτύσσει το συναίσθημα της κατωτερότητας

Ταυτότητα-σύγχυση ρόλων (εφηβεία) Αν ο έφηβος κατορθώσει να συνενώσει σε ένα αρμονικό σύνολο αντιθετικές πτυχές της κοινωνικής του συμβίωσης, θα διαμορφώσει μια ικανοποιητική προσωπική ταυτότητα και μια σαφή εικόνα του εαυτού του. Διαφορετικά θα αισθανθεί σύγχυση και θα βιώσει κρίση ταυτότητας

Οικειότητα-απομόνωση (νεανική ηλικία)Αν το άτομο καταφέρει να διαμορφώσει σχέσεις που διέπονται από αγάπη, στοργή και εμπιστοσύνη, θα αναπτύξει το συναίσθημα της οικειότητας. Διαφορετικά θα νιώσει απομονωνόμενο και θα αποφύγει τη δημιουργία στενών διαπροσωπικών σχέσεων

Πανανθρώπινο ενδιαφέρον-αυτοαποροφηση(μεση ώριμη ηλικία) Αν το άτομο έχοντας εξασφαλίσει μια ικανοποιητική επαγγελματική και κοινωνική προσαρμογή, εργαστεί για την οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου, αναπτύσσει ένα πανανθρώπινο ενδιαφέρον. Διαφορετικά, καταλήγει σε καταστάσεις αυτοαπαρόφησης  και απραξίας

Καταξίωσης-απόγνωση(ύστερη ώριμη ηλικίας)Αν το άτομο διαπιστώσει ότι η μέχρι τώρα πορεία του ήταν επιτυχής, θα αναπτύξει το συναίσθημα της καταξίωσης. Αν όμως διαπιστώσει ότι απέτυχε, θα νιώσει πικρία, αναξιότητα και απόγνωση. Παροτι κανένα από τα στάδια αυτά δεν ολοκληρώνεται σε μια μόνο φάση της ζωής του ατόμου και όλα τους εκτείνονται σε ολόκληρο το ηλικιακό φάσμα, ωστόσο οι κύριες διεργασίες κάθε σταδίου συμβαίνουν σε μια μόνο φάση της ζωής. Η απόκτηση ταυτότητας αποτελεί, κατά Erikson, την κυρία αναπτυξιακή απαίτηση της εφηβείας. Κατά την περίοδο αυτή ο έφηβος πρέπει όχι μόνο να προσδιορίσει τον εαυτο του στη βάση του συγκεκριμένου χαρακτηριστικών, αλλά και να εξετάσει τους γενικότερους ρόλους που θα κληθεί να αναλάβει ως ενήλικας στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο, διαμορφώνοντας ταυτότητα φύλου, επαγγελματική , θρησκευτική και πολιτική ταυτότητα. Στην εφηβεία το άτομο πειραματίζεται με διάφορες επίπλαστες προσωπικότητες και προσπαθεί να διαμορφώσει θεωρίες και φιλοσοφικά συστήματα που να συνενώνουν σε ένα αρμονικό συνολο τους πολλαπλούς εαυτούς και ρόλους του. Η αδυναμία τους έφηβου να άρει τις ασυνέπειες ανάμεσα σε αντιθετικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του αποτελεί παράγοντα κίνδυνου διαμόρφωσης πιθανόν αντικρουόμενων ταυτοτήτων.

(Η εξέλιξη του Παιδιού στο κοινωνικό περιβάλλον. Θέματα Εφηβείας..Χρ. Νοβα-Καλτσουνη. Ευ. Μακρη-Μποτσαρη Α. Τσιμπουκλη.  Πάτρα 2002)