Ειναι δύσκολος ο Καντ και ειδικά η Κριτική του καθαρού λογου. Κάποτε ενας καθηγητής φιλοσοφίας μας είπε, . Τα Μαθηματικά μπροστά στη Φιλοσοφία είναι πολυ εύκολα και πολύ θεωρητικά. Ειπε, Υπάρχουν στη φυση μείον τρία δεντρα να τα προσθέσουμε ως ομοσημα με μείον πέντε δεντρα η να τα αφαιρέσουμε ως ετεροσημα με το προσημο του μεγαλύτερου στο αποτέλεσμα, με συν εξι δεντρα. Εντελώς θεωρητικο και ανύπαρκτο/// ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΑΝ ΕΙΧΕ ΔΙΚΙΟ, ΙΣΩΣ ΕΝ ΜΕΡΕΙ
<Ο Διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητά του για την οποία φταίει ο ίδιος Ανωριμότητα είναι η αδυναμία του ανθρώπου να μεταχειρίζεται το νου του χωρίς την καθοδήγηση ενός άλλου. Φταίει για αυτή την ανωριμότητα του ο άνθρωπος ,όταν η αιτία της έγκειται όχι σε ανεπάρκεια του νου, αλλά στην έλλειψη της απόφασης και του θάρρους να μεταχειριστεί το νου του χωρίς την καθοδήγηση ενός άλλου . Διαφωτισμός. sapere aude ! τόλμα να γνωρίσεις .
. Αυτή είναι η εμβληματική φάση του Διαφωτισμού . Με αυτά τα διάσημα λόγια συμπυκνώνει ο Καντ την πεμπτουσία του πνευματικού φαινομένου που κλήθηκε διαφωτισμός ,όντας ο ΄Ίδιος ένας από τα γνησιότερα τέκνα του .
Οι ιστορικοί των ιδεών βρέθηκαν αντιμέτωποι όχι μόνο με το πρόβλημα να εντοπίσουν το ενοποποιητικό γνώρισμα μέσα στην ποικιλομορφία του Διαφωτισμού .
Θέλησαν τονίζοντας την πνευματική πολυμορφία και το εύρος των ερωτημάτων να το διασώσουν από τις απλουστευτικές ερμηνείες της ρομαντικής κυρίως περιόδου που ακολούθησε οι οποίες κυριάρχησαν κατά τον 19ο αιώνα και μετά .
Με βάση την ρομαντική αντίληψη ο Διαφωτισμός περιγράφεται ως ΄ένα ρηχό πνευματικό προϊόν που τείνει στην απλοϊκή εύκολη λογιστική λύση των προβλημάτων .
Ο Γκαίτε είπε κάποτε αναφερόμενος στον Κάντ ότι κάθε φιλοσοφία πρέπει να αγαπάται και να βιώνεται αν είναι να αποκτήσει σημασία για την ζωή. Ο στωικός ,ο πλατωνικός , ο επικούρειος πρέπει ο καθένας με τον τρόπο του να τα βγάλουν πέρα με τον κόσμο. Γιατί αυτό είναι το μέλήμα της ζωής από το οποίο δεν απαλλάσσεται κανείς σε όποια σχολή και ανήκει.
Οι φιλόσοφοι από την πλευρά τους δεν έχουν να μας προσφέρουν παρά μορφές ζωής .Το αυστηρό μέτρο του Καντ απαιτούσε μια φιλοσοφία ,η οποία να αντιστοιχεί στις έμφυτες τάσεις του.
Κάθε άτομο έχει ως εκ της ροπής του δικαίωμα σε θεμελιώδεις αρχές που να μην το αναιρούν ως άτομο.
Στην ύπαρξη του Καντ ο Γκαίτε έβλεπε σωστά οτι δεν είναι απλά η σκέψη στην αλήθεια της υποτάσσει τη ζωή αλλά παραλαμβάνει από την ζωή την ίδια της την μορφή .
Οι πρώτοι βιογράφοι του Καντ στους οποίους ανάγεται όλη μας η γνώση περί του βίου του δεν ακολουθούν άλλο στόχο ,αλλά μια ακριβή απόδοση όλων των λεπτομερειών που συντίθεται ο εξωτερικός βίος του Καντ και πίστευαν ότι συλλαμβάνουν τον άνθρωπο αναπαραστώντας τον σε όλη την ιδιαιτερότητα των πράξεων του στην οργάνωση της καθημερινής του παρουσίας στις πιο ιδιαίτερα κλίσεις και συνήθειες .
Η φιλοσοφία του Καντ αποτελεί από μόνη της σχεδόν ένα ολόκληρο φιλοσοφικό κλάδο.
Συμβατικά θεωρείται το αποκορύφωμα της σκέψης του Διαφωτισμού Ο Καντ επιχείρησε ένα τιτάνιο έργο στη σύνθεση των θετικών στοιχείων από διαμετρικά αντίθετες φιλοσοφικές θεωρίες σε ένα σύνολο .
Προσπάθησε να θεμελιώσει μεταφυσικά την αντικειμενική γνώση του εμπειρικού κόσμου που είναι το νευτώνειο σύμπαν ,όμως τόνισε ότι η εμπειρία χωρίς λόγο είναι τυφλή και ο λόγος χωρίς εμπειρία είναι μορφή χωρίς περιεχόμενο .
Το βασικό ερώτημα που τον απασχόλησε είναι αν και σε ποιο βαθμό μπορούμε να έχουμε αντικειμενική γνώση του κόσμου.
Η ουσία για τον Καντ δεν βρίσκεται στις άυλες και αδιαίρετες μονάδες αλλά στα αντικείμενα που είναι τοποθετημένα στο χρόνο και στον χώρο και τα οποία μελετά ο Νεύτωνας.
Για αυτό και θέλει να είναι συμβατές οι αποδείξεις με τους νόμους που έχει διατυπώσει ο Νεύτωνας για παρατηρήσιμα φυσικά αντικείμενα.
Αν και για τους μεγάλους διανοητές ισχύει ότι το ύφος είναι ο άνθρωπος ήδη από αυτήν την άποψη η Κριτική του καθαρού λόγου φέρνει τον βιογράφο του Καντ αντιμέτωπο με ένα δύσκολο πρόβλημα, διότι στην ιστορία των γραμμάτων και της φιλοσοφίας πουθενά δεν παρατηρείται βαθύτερη και δραστικότερη αλλαγή ύφους από αυτή που συμβαίνει στον Καντ κατά την δεκαετία του 1770 και 1780 ούτε καν στον Πλάτωνα το ύφος της ωριμότητας του οποίου διαφέρει διαφέρει τόσο χαρακτηριστικά από τον τρόπο έκθεσης των πρωίμων διαλόγων .
Με κόπο καταφέρνει τώρα κανείς στην Κριτική του καθαρού λόγου να αναγνωρίσει τον συγγραφέα που συνέταξε τις παρατηρήσεις για το συναίσθημα του ωραίου η τα όνειρα του αλαφροΐσκιωτου.
Η ελεύθερη κίνηση του πνεύματος και της φαντασίας αντικαθίσταται εδώ με την αυστηρότητα της αφηρημένης ανάλυσης.
Οπωσδήποτε όποιος ξέρει να διαβάζει σωστά την κριτική του καθαρού λόγου βρίσκει μέσα της εκτός από την βαθύτητα της νόησης μια ασυνήθιστη εικονικότητα της γλώσσας .
ο Γκαίτε είπε ότι η διάθεσή του όταν διαβάζει μια σελίδα του Καντ είναι σαν να μπαίνει σε ένα φωτεινό δωμάτιο. Γενικά όπως στους περισσότερους αναγνώστες επικρατεί η εντύπωση ότι η μορφή της έκθεσης που επέλεξε ο Καντ μάλλον αλυσοδένει την σκέψη παρά την αφήνει να εκφραστεί ελευθέρα .
Ο Καντ δεν παραιτήθηκε ελαφρά τη καρδία στα χρόνια που προηγούνται με την σύνταξη του καθαρού λόγου ,τον απασχολεί η σκέψη αν και υπό ποιους όρους είναι δυνατόν να δώσει σε φιλοσοφικές σκέψεις την εκλαϊκευτική μορφή χωρίς να αλλάζει το νόημα .
Η συζήτηση που παραμένει κεντρικής σημασίας τον 17ο και 18ο αιώνα για την θεμελίωση της ηθικής αφορά την αντιπαράθεση μεταξύ ελεύθερης βούλησης και ντετερμινισμού για αιώνες που οι φιλόσοφοι και θεολόγοι των διάφορων δογμάτων προσπαθούσαν να συνδυάσουν την ατομική ευθύνη με την Παντοδυναμία του Θεού.
Αν έχει κάποιος ελεύθερη βούληση ο Θεός δεν μπορεί να ξέρει τι θα κάνω .
Το πλαίσιο της συζήτησης κατά τον Μεσαίωνα είχε διαμορφωθεί από την σύγκρουση του Άγιου Αυγουστίνου με τον Πελάγιο εκεί που ο Πελάγιος υποστήριζε ότι ο Θεός δεν μπορεί να τιμωρεί τους ανθρώπους για αμαρτίες του Αδάμ, ο Αυγουστίνος θεωρώντας την πτώση των πρωτόπλαστων κληρονομική και την δύναμη του Θεού απεριόριστη δίδασκε ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να σωθεί με τη δική του δύναμη αλλά μόνο με την Θεία Χάρη.
ΕΡΝΣΤ ΚΑΣΣΙΡΕΡ ΚΑΝΤ Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΙΝΔΙΚΤΟΣ . ΑΘΗΝΑ 2001
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου