ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ. ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΑ ΖΑΛΙΖΟΥΜΕ ΜΕ ΟΛΑ ΑΥΤΑ, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΥΜΑΘΕΙΑ ΤΗ ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΟΙΓΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΜΑΣ, ΘΕΤΙΚΟ ΕΙΝΑΙ, ΜΑΛΛΟΝ.(BLOOG)
Θεατρική Τέχνη
Από την 14ο αιώνα
έχουμε ένα ακόμα δείγμα νεοτερισμού σε σχέση με την μεσαιωνική παράδοση τόσο από πλευρά συγγραφής θεατρικών κειμένων ,όσο και από πλευρά παραστάσεων αρχίζει και αναπτύσσεται στις χώρες της δυτικής Ευρώπης σε δημώδεις γλώσσες .Κατά τον 14ο και κυρίως τον 15 αιώνα αναπτύσσεται μια δραστηριότητα που θα μπορούσαμε ένα χαρακτηρίσουμε λαϊκό θέατρο Παράλληλα με το πολύ διαδεδομένο κωμικό είδος της φάρσας ,ξεχωρίζουν στο θέατρο δυο συγγενή είδη θρησκευτικής έμπνευσης που ευδοκιμούν κυρίως στη Γαλλία , τον εκκλησιαστικά θεσμό και την παράδοση ενός ιερού δράματος.
Τα μυστήρια είναι περισσότερο συνδεδεμένα με την θεματική τους από τα βιβλικά κείμενα ιστορίες και μύθους των οποίων παρουσιάζουν στη σκηνή Οι ηθολογίες επιβιώνουν για μεγαλύτερο διάστημα γιατί είναι λιγότερο εξαρτημένες από τις εκκλησιαστικές αρχές .
Όπως φανερώνει το όνομά τους έχει ηθικοδιδακτικό χαρακτήρα Χρησιμοποιούν όμως συστηματικά το σχήμα της αλληγορίας η τον αφηρημένο συμβολισμό αντλώντας συχνά θέματα και ήρωες από την κλασσική μυθολογία και γραμματεία .
Από τα μέσα του 15ου αιώνα κατά την περίοδο του ώριμου ουμανισμού, ο εκκλησιαστικός έλεγχος υποχωρεί τα μυστήρια έχουν σχεδόν εκλείψει ενώ οι ηθολογίες δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη θέση στη διδακτική σάτιρα και το ερωτικό ρομάντζο. Από το διδακτικό θέατρο ξεχωρίζει ένα έργο που γίνεται ευρύτατα γνωστό. Στον Ντε Ρόχας αποδίδεται το ισπανικό έργο Σελεστίνα ορόσημο της ισπανικής Αναγέννησης .
Θέμα ο άτυχος έρωτας Χαρακτηριστικό η ανάμειξη των θεατρικών ειδών που λίγο αργότερα ο κλασικισμός θα επιδιώξει να διαχωρίσει με σαφήνεια
Στη συγκεκριμένη περίπτωση βρισκόμαστε όχι μόνο μεταξύ κωμωδίας και τραγωδίας , αλλά και μεταξύ θεατρικού έργου και μυθιστορήματος . Το αποτέλεσμα πάντως ήταν ότι το έργο βρήκε μεγάλη ανταπόκριση σε ευρύ αναγνωστικό και θεατρικό ευρωπαϊκό κοινό.
Παράλληλα με το θέατρο των δημωδών γλωσσών αναπτύσσεται στη Δύση και μια δραστηριότητα αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε ουμανιστικό θέατρο. Παραστάσεις σε ηγεμονικές αυλές η παιδαγωγικά ιδρύματα με αντικείμενο την ανάγνωση της αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής δραματουργίας.
Από το θέατρο αυτό η ιστορία της λογοτεχνίας δεν συγκρατεί έργα η συγγραφείς όσο την επίδραση στην ιστορία του νεότερου ευρωπαϊκού θεάτρου. Διαδίδει τα δραματουργικά κλασσικά πρότυπα που θα συγχωνευτούν με την δημώδη παράδοση για να δώσουν λίγο αργότερα το πρώτο κύμα μας άλλης δραματουργίας.
Τα στοιχεία του πολιτικού χάρτη της Ευρώπης τα οποία συναρτώνται με το χάρτη των θρησκευτικών πεποιθήσεων αλλά και των εθνικών γλωσσών.
Διαμορφώνεται συνάμα μια σαφής δραστηριοποίηση μεταξύ των ισχυρών κρατών που κυριαρχούν και των αδυνάτων που κυριαρχούνται Διακρίνεται έτσι καθαρά η κυρίαρχη δυτική Ευρώπη από την κεντρική και την ανατολική . Σημαντικότατη εξέλιξη είναι η απώλεια του θρησκευτικού κέντρου εξουσίας και η μεγάλη οριζόντια τομή στη δυτική Ευρώπη μεταξύ καθολικού νότου και μεταρρυθμιστικού Βορρά .
Στη κεντρική Ευρώπη οι θρησκευτικές τάσεις και οι γλώσσες ελέγχονται και διώκονται.
Ξεχωρίζει πάντα η ανατολική και ΝΑ Ευρώπη όπου η ορθόδοξη χριστιανική παράδοση επικρατεί σε ένα η άλλο βαθμό.
Η θρησκεία συνεχίζει να διαδραματίζει κρίσιμο εκπαιδευτικό και πολιτισμικό ρόλο τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή αλλά σε συνθήκες πολύ διαφορετικές.
Την περίοδο από τα μέσα του 16 έως και τα μέσα του 17 ου αιώνα περίπου πολλοί ιστορικοί θεωρούν περίοδο πνευματικής κρίσης, αποτέλεσμα μια ς αναχαίτισης ή πλήρους υποχώρησης του ουμανιστικού πνεύματος .
Μέσα στην κρίση των αλλεπάλληλων οικονομικών κρίσεων της φρίκης των θρησκευτικών πολέμων ο λόγιος Ευρωπαίος δεν μπορεί πλέον να ελπίσει ότι ο ουμανιστική παιδεία παρέχει διέξοδο .
Όμως δεν υποχωρούν οι δραστηριότητες που χαρακτηρίζουν τον ουμανισμό της Αναγέννησης. Εκτείνονται και εξαπλώνονται με την υποστήριξη των νέων θεσμών παιδείας.
Η λατινική γλώσσα χρησιμοποιείται ευρύτατα σε τομείς όπως η φιλοσοφία.
Χαρακτηριστικός είναι ο ρόλος του θεσμού των ακαδημιών .Οι φορείς συνδυάζουν την μελέτη και την επιστημονική έρευνα. Ένα φαινόμενο που ξεχωρίζει από γενικότερη πολιτισμική άποψη κατά την εποχή αυτή είναι η εμφάνιση και διάδοση του νεοτερικού πνεύματος που θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε ορθολογισμό η ρασιοναλισμό.
Εκδηλώνεται στη φιλοσοφία και στις επιστήμες σε τέτοιο βαθμό που πολλοί ιστορικοί μιλούν για την γένεση μιας Ευρώπης επιστημόνων κατά μεγάλο μέρος λαντινόγλωσσης που θα συνεχίσει την παράδοση τους ευρωπαϊκού πολιτισμού την οποία είχε ξεκινήσει η ουμανιστική Πολιτεία των γραμμάτων
Τον 16ο αιώνα ο Πολωνός αστρονόμος Κοπέρνικος είχε δημοσιεύσει τις απόψεις του σχετικά με την διπλή κίνηση των πλανητών γύρω από τον άξονά τους και τον ήλιο, θέτοντας τη βάση για την αμφισβήτηση του μέχρι τότε ακλόνητου πτολεμιακού συστήματος που ούτε η γη είναι σταθερή ούτε ο ήλιος είναι το κέντρο του σύμπαντος .
Το δικό τους έργο ολοκληρώνει ο Γαλιλαίος, η εκκλησία συνεχίζει να αντιδρά και όμως κινείται η γη πλέον ...
Στον τομέα της φιλοσοφίας ο ορθολογισμός με χαρακτηριστική τους έκφραση τον Ντεκάρτ εγκαταλείπει την αυθεντία των παλαιών κειμένων, όχι για να υιοθετήσει νέες αβεβαιότητες αλλά κυρίως για να προτείνει ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης μια μέθοδο γνώσης για το σκεπτόμενο εγώ το οποίο αναδεικνύεται σε θεμελιώδες στήριγμα της ανθρώπινης ύπαρξης Βασικό εργαλείο της μεθόδου αυτής είναι ο επαγωγικός συλλογισμός .
Το ανθρώπινο πνεύμα με την μορφή τους στοχασμού ορθώνεται σαν αυτεξούσιο υποκείμενο γνώσης απέναντι στον αντικειμενικό κόσμο, αλλά απέναντι και στο ίδιο το ανθρώπινο σώμα .
Τα φιλοσοφικά η επιστημονικά κείμενα της εποχής είναι συχνά γραμμένα σε ύφος και με ρητορική που δεν έχουν ακόμα αποκτήσει τα χαρακτηριστικά του ακαδημαϊκού λόγου όπως διαμορφώθηκε τον 19 αιώνα.
Είναι σε μεγάλο βαθμό λογοτεχνικά και είναι κρίμα που δεν έχουμε περιθώριο να διαβάσουμε τα αποσπάσματα τους .Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Διάλογος του Γαλιλαίου, κείμενο όπου οι εκπρόσωποι διαφορετικών αντιλήψεων γύρω από σύστημα του κόσμου συνομιλούν και φέρνουν σε απόγνωση .Ακανόνιστο λογοτεχνικό πρίσμα .
Από τον 16 έως τις αρχές του 17 ου αιώνα συνεχίζονται φαινόμενα Αναγέννησης σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες . Από τα τέλη του 16 ου αιώνα έως τα τέλη του 17 η πλέον άναρχη περίοδος με την εμφάνιση και εξάπλωση του Μπαρόκ , από τα μέσα του 17 η μερική επικράτηση στη Γαλλία κυρίως μια ορισμένης μορφής της γενικότερης τάσης, την οποία στην ιστορία των ευρωπαϊκών γραμμάτων ονομάζουμε κλασικισμό.
Η προέλευση του όρου Μπαρόκ αμφισβητείται ,αλλά η υπόθεση ότι προέρχεται από πορτογαλική λέξη που σημάνει ακανόνιστο μαργαριτάρι μας δίνει μια εικόνα του νοήματος .
Ο όρος ξεκίνησε αναφερόμενος στην αρχιτεκτονική και στις εικαστικές τέχνες και ειδικότερα σε τάσεις που εκδηλώθηκαν στα τέλη περίπου του 16ουαιώνα και επεκτάθηκαν κατά τηδιάρκεια του 17ου αιώνα , κυρίως στην Ιταλία στην Ισπανία και στη Βιέννη.
Για πολλούς μεταρρυθμιστές το μπαρόκ είναι κυρίως συνδεδεμένο με το πνεύμα και τους φορείς της καθολικής αντιμεταταρύθμισης Στην λογοτεχνία και την κριτική ο όρος άρχισε να χρησιμοποιείται κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Η χρήση του συζητήθηκε αρκετά . Τύπος μπαρόκ χαρακτηρίζεται γενικά από στοιχεία όπως
Η επιβλητική εικονιστική φαντασία σε συστηματική χρήση μορφών θρησκευτικής και μυθολογικής μεγαλοπρέπειας.
Έμφαση στη διαρκή ροή της κίνησης των ανθρώπινων αλλά και των φυσικών πραγμάτων
Πλούτος και ποικιλία διακόσμησης η οποία μάλιστα συχνά έχει υπερβολή Στη λογοτεχνία τα παραπάνω χαρακτηριστικά παίρνουν ειδικότερα μορφή .
Προσήλωση σε βία ατμόσφαιρα υποβλητικού μυστηρίου με χρήση πολλών στοιχείων θεατρικότητας .
Έμφαση στο παράδοξο σε απότομες μεταβολές στάσεων η νοοτροπιών σε καταστάσεις ανισορροπίας και έντασης.
Εναλλαγές ύφους και συνδυασμοί διαφορετικών τόνων μέσα στο ίδιο έργο και κυρίως σύζευξη του τραγικού και του κωμικού στοιχείου.
Επίμονη χρήση εντυπωσιακών η και εκκεντρικών σχημάτων λόγου και λογοπαιχνίων Ο μπαρόκ άνθρωπος θεωρεί ότι τα πάντα είναι φαινομενικότητα. Το βέβαιο είναι πάντως ότι είναι αρκετά γενικευμένη στη λογοτεχνία του 17ου αιώνα η ζήτηση νέων σχημάτων λόγου μέσα από τα οποία προβάλλεται η ισχύς της λογοτεχνικής αναπαράστασης, αλλά και γενικότερα το παιχνίδι των αλλεπάλληλων συγκρούσεων και φαινομένων και ψευδαισθήσεων.
Κλασικισμός ορθολογισμός αλλά και νοοτροπία μπαρόκ φαίνεται ότι έχουν στη Δύση μια προϋπόθεση κοινή τη σημασία που προσδίδεται στην αναπαράσταση ως θεμελιώδη λειτουργία της ανθρώπινης νόησης και φαντασίας και μάλιστα στο πλήθος και την ποικιλία των διαφορετικών τρόπων αναπαράστασης είτε από το λόγο είτε από τις εικαστικές τέχνες είτε από το θέατρο
Η έννοια της αναπαράστασης είναι πολύ κοντά σε εκείνη της μίμησης Η αναπαράσταση είναι αν θέλουμε να ορίσουμε τον όρο αυστηρά . Η μίμηση λειτουργεί σαν μέσα από κάτοπτρο αντανακλώντας στην αισθητή.
Βαρσος Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας απο 6 εως 18 αιώνα. Τόμος Α. Πάτρα 2000
Κονιορδος. Ειδικά θέματα Ευρωπαϊκού Πολιτισμού. Τόμος Α. Πάτρα 2002
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου