Συναισθήματα των παιδιών για τις φιλικές τους σχέσεις. (Οι έρευνες έγιναν σε παιδιά αλλά όλα τα βιώνουμε και ως ενήλικες)
Μέσα στο πλαίσιο συγκεκριμένων προσωπικών σχέσεων, οι άνθρωποι αναπτύσσουν κανόνες συναισθηματικής εμπειρίας και έκφρασης, με αποτέλεσμα οι προσωπικές σχέσεις να λειτουργούν ως συναισθηματικοί ρυθμιστές για το άτομο αλλά και τα κοινά συναισθήματα να αποτελούν τη βάση των κοινωνικών σχέσεων, αφού προσδίδουν ρυθμό και έμφαση στην ανθρώπινη αλληλεπίδραση και επικοινωνία (Buck, 1989. Σράουφ, 2000). Τα συναισθήματα αποδεδειγμένα παίζουν το σημαντικότερο ρόλο τους μέσα στις στενές σχέσεις, αφού δημιουργούνται κυρίως στο πλαίσιο μιας δυαδικής αλληλεπίδρασης (Fitness et al., 2007. Jenkins & Ball, 2000). Όπως αναφέρει ο Fletcher (2002), τα βασικά συναισθήματα, όπως η αγάπη, το μίσος, η ζήλια, η ενοχή, η ντροπή, είναι κυρίως κοινωνικά ή διαπροσωπικά συναισθήματα, αφού σχεδόν σίγουρα βιώνονται και εκφράζονται περισσότερο συχνά μέσα στις στενές σχέσεις.
Με τα συναισθήματα σχετίζεται ένας αριθμός από διακριτά χαρακτηριστικά. Στις στενές διαπροσωπικές σχέσεις οι άνθρωποι συχνά βιώνουν έντονα συναισθήματα, τόσο θετικά, όπως η χαρά, η αγάπη, η υπερηφάνεια, όσο και αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός, η λύπη, ο φόβος (Abe, 2004. Fehr& amp; Harasymchuk, 2005. Sumer & Cozzarelli, 2004). Παρόμοιος είναι και ο διαχωρισμός που γίνεται στις μελέτες των συναισθημάτων των παιδιών, στις οποίες τα συναισθήματα διακρίνονται σε θετικά και αρνητικά, ανάλογα αν έχουν αντίστοιχα μια θετική ή αρνητική εμπειρική ποιότητα (Kim et al., 2007β). Επίσης, τα θετικά και αρνητικά χαρακτηριστικά των συναισθημάτων ποικίλλουν στην ένταση, που σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να αισθάνεται λίγο ή πολύ ευτυχία, λίγο ή πολύ λυπημένος (Weiner, 1992).
Μια καλή φιλική σχέση, που είναι πηγή διασκέδασης, ψυχαγωγίας και χαρούμενης συντροφικότητας, μπορεί να είναι πηγή χαράς της ζωής και πηγή πολλών ευχάριστων συναισθημάτων (Argyle, 1989. Gottman, 1983). Ένας πολύ καλός φίλος μπορεί να αποτελέσει για τον άλλο μια σπουδαία πηγή συναισθηματικής και κοινωνικής στήριξης και ψυχοκοινωνικής ικανοποίησης (Γαλανάκη, 2003).
Επίσης, έρευνα των Holder και Coleman (2009) έδειξε ότι η ποιότητα των φιλικών σχέσεων των παιδιών σχετίζεται με την ευτυχία, αποδεικνύοντας, όπως προηγούμενες μελέτες, ότι οι θετικές σχέσεις μπορούν να προωθήσουν την ευτυχία. Σύμφωνα με έρευνες, η αυτο-αποκάλυψη και οι εκμυστηρεύσεις, που χαρακτηρίζουν τις καλές φιλικές σχέσεις των παιδιών, ενισχύουν τα συναισθήματα της προσωπικής αξίας και της υπερηφάνειας, γιατί δείχνουν στο παιδί που τις δέχεται ότι ο φίλος του τον θεωρεί άξιο εμπιστοσύνης και πιστεύει ότι η γνώμη του, οι συμβουλές του και ο εαυτός του είναι σημαντικά (Γαλανάκη, 2003α). Πιστεύοντας ένα παιδί ότι μπορεί να βασίζεται σε ένα φίλο μπορεί να βιώσει συναισθήματα ασφάλειας και εμπιστοσύνης, ενώ η απουσία αυτής της παροχής μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα ανησυχίας και άγχους. Οι καλοί φίλοι που παρέχουν άνεση, παρηγοριά και βοήθεια στους άλλους, μπορούν να δημιουργήσουν στους άλλους μια αίσθηση ότι τους χρειάζονται και αυτή η εμπειρία της επιβεβαίωσης της αξίας των παιδιών μπορεί να προωθήσει το συναίσθημα της υπερηφάνειας (Erdley et al., 2001).
Με το συναίσθημα της υπερηφάνειας σχετίζεται ένα άλλο χαρακτηριστικό της ποιότητας των σχέσεων, η αποκλειστικότητα. Σύμφωνα με φιλοσοφικές και ψυχολογικές αναλύσεις, τα άτομα αισθάνονται υπερήφανα (παρά απλά μόνο ευτυχισμένα), εάν κατέχουν ένα ‘’αντικείμενο’’ (ιδιότητα, πρόσωπο), το οποίο υποκειμενικά ή αντικειμενικά είναι σπάνιο ή ασυνήθιστο και προσφιλές (Zammuner, 1996). Τα παιδιά αρκετές φορές αναζητούν φίλους ανάμεσα σε παιδιά που είναι πιο δημοφιλή από αυτά, ή γενικά δημοφιλή στην ομάδα συνομηλίκων και έτσι μπορούν να αισθανθούν υπερήφανοι για το φίλο τους, ιδιαίτερα όταν πιστεύουν ότι τον έχουν κατά αποκλειστικότητα (Κακαβούλης, 1997).
Έρευνες υποστηρίζουν όχι μόνο ότι οι θετικές κοινωνικές
σχέσεις των παιδιών προάγουν την ευτυχία, αλλά επιπλέον ότι
οι αρνητικές κοινωνικές σχέσεις μπορούν να μειώσουν την ευτυχία ή να προωθήσουν τη θλίψη ή ακόμα και την κατάθλιψη (Vernberg, 1990). Για παράδειγμα, αρνητικές εμπειρίες με άλλους, όπως συγκρούσεις στις σχέσεις, σχετίζονται με μείωση της ευτυχίας (Demir et al., 2007). Επίσης, εάν οι φίλοι δεν ακολουθούν τους κανόνες που καθορίζουν τις φιλίες με τους συμμαθητές τους (π.χ., δεν κρατούν τις υποσχέσεις τους ή δεν είναι αξιόπιστα), τότε είναι πιθανό τα παιδιά να αντιδράσουν με θυμό ο οποίος, σε αντίθεση με τη λύπη ή το φόβο, συγκρατημένης έντασης ή παρατεταμένος, μπορεί να αναστατώσει τις φιλικές σχέσεις (Juvonen & Weiner, 1993. Roberts & Strayer, 1996). Επιπλέον, όταν τα παιδιά έχουν να αντιμετωπίσουν την επιθετικότητα ενός φίλου, μπορεί να αισθανθούν θυμό γιατί ο φίλος έκανε κάτι τέτοιο, λύπη γιατί ο εαυτός τους είναι προσβεβλημένος ή γιατί η σχέση τους απειλείται, ή φόβο γιατί η σχέση θα υποφέρει (Whitesell )
σχέσεις των παιδιών προάγουν την ευτυχία, αλλά επιπλέον ότι
οι αρνητικές κοινωνικές σχέσεις μπορούν να μειώσουν την ευτυχία ή να προωθήσουν τη θλίψη ή ακόμα και την κατάθλιψη (Vernberg, 1990). Για παράδειγμα, αρνητικές εμπειρίες με άλλους, όπως συγκρούσεις στις σχέσεις, σχετίζονται με μείωση της ευτυχίας (Demir et al., 2007). Επίσης, εάν οι φίλοι δεν ακολουθούν τους κανόνες που καθορίζουν τις φιλίες με τους συμμαθητές τους (π.χ., δεν κρατούν τις υποσχέσεις τους ή δεν είναι αξιόπιστα), τότε είναι πιθανό τα παιδιά να αντιδράσουν με θυμό ο οποίος, σε αντίθεση με τη λύπη ή το φόβο, συγκρατημένης έντασης ή παρατεταμένος, μπορεί να αναστατώσει τις φιλικές σχέσεις (Juvonen & Weiner, 1993. Roberts & Strayer, 1996). Επιπλέον, όταν τα παιδιά έχουν να αντιμετωπίσουν την επιθετικότητα ενός φίλου, μπορεί να αισθανθούν θυμό γιατί ο φίλος έκανε κάτι τέτοιο, λύπη γιατί ο εαυτός τους είναι προσβεβλημένος ή γιατί η σχέση τους απειλείται, ή φόβο γιατί η σχέση θα υποφέρει (Whitesell )
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου