TI EINAI ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

 

Άλλο παγκοσμιοποίηση, άλλο πολυπολυτισμικότητα. Άλλο εθνικισμός, άλλο πατριωτισμός. Άλλο ισοπέδωση των επί μέρους πολιτισμών.

Τι είναι παγκοσμιοποίηση σύμφωνα με επιστήμονες, κοινωνιολόγους-ερευνητές;

Είναι μια έννοια αρκετά ασαφής και απροσδιόριστη, που λέγεται τα τελευταία 20 χρόνια χωρίς να είναι ευκρινές το περιεχόμενο και η σημασία του. Κυρίως αναφέρεται σε μια πρόσφατη μεταβολή στην παγκόσμια οικονομία, η οποία ακόμα ερευνάται. Ταυτίζεται γενικά με την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, τη διεθνοποίηση παραγωγής του εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών.

Από πού πηγάζει ; Τις ρίζες της νεωτερικότητας (συνέπεια της οποίας είναι η παγκοσμιοποίηση), τις συναντάμε τους νεότερους χρόνους στις πόλεις της Βόρειας Ιταλίας, όπου ελευθερώνεται το άτομο, και εξελίσσεται κατά την εποχή του Διαφωτισμού.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η νεωτερικότητα σχετίζεται με ανεπανάληπτες ιστορικές διεργασίες (πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές), που έλαβαν χώρα κάτω από μοναδικές ιστορικές συνθήκες στη Γηραιά ήπειρο. Όπως η ανάδυση του έθνους-κράτους, και του κράτους δικαίου, ο καπιταλισμός, η ταξική διαστρωμάτωση της κοινωνίας, η εκκοσμίκευση, ή άνοδος της επιστήμης , ο διαχωρισμός του ιδιωτικού απτό δημόσιο, κλπ

Μετά την κατάρρευση των χωρών του υπαρκτού σοσιαλισμού, ο φιλελευθερισμός τόσο σε επίπεδο οικονομίας όσο και επίπεδο πολιτικής, τείνει να αποτελέσει παγκόσμιο πρότυπο πολιτικής και οικονομικής διαχείρισης.

Σύμφωνα με τους ειδικούς

Η επικράτηση του φιλελευθερισμού για τον Φουκουγιάμα σημαίνει το τέλος της ιστορίας και την απαρχή μια αιώνιας ειρήνης.

Ο Καλλίνικος τονίζει την άρρηκτη σχέση νεωτερικότητας και καπιταλισμού. Σε αντίθεση με αυτούς τους μελετητές, ο Γκίλπιν αρνείται την ταύτιση της νεωτερικότητας και του φιλελευθερισμού ή της νεωτερικότητας και του καπιταλισμού

( Με τον όρο καπιταλισμός εννοούμε μια ανταγωνιστική προσφορά και ζήτηση αγαθών και εργασίας σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, ενώ με τη βιομηχανική κοινωνία εννοούμε την παρέμβαση των ανθρώπων πάνω στις πηγές ενέργειας και τις πρώτες ύλες με σκοπό τον μετασχηματισμό της φύσης με την βοήθεια της τεχνολογίας, προς όφελος του ανθρώπου)

Οι κύριοι στοχαστές, παρουσιάζουν αντιμαχόμενες απόψεις

Κατά τον Γκίτενς (κοινωνιολόγο που έχει ασχοληθεί διεξοδικά),η παγκοσμιοποίηση, είναι κάτι περισσότερο από μια αλληλοσύνδεση κρατών. Κατ΄αυτόν οι τοπικές επιρροές ελαχιστοποιούνται πάνω στα άτομα, και αποκτούν παγκόσμιες διαστάσεις. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η παγκοσμιοποίηση επιφέρει μια αδυναμία των κρατών να ελέγξουν από μόνα τους εγχώρια ζητήματα. Έτσι το έθνος κράτος αναζητά λύσεις στα προβλήματά του με τη διεθνή συνεργασία.!

Η παραχώρηση εθνικών δικαιωμάτων σε διακρατικούς και υπερεθνικούς θεσμούς, διεθνοποιεί όπως λέει ο Κοξ το κράτος.

Μέσα σε αυτό το φαινόμενο η αυτονομία των κρατών είναι ανάλογη με την ισχύ τους. Για τον Περλμούτερ, η παγκοσμιοποίηση οδηγεί στη σύνθεση ενός παγκόσμιου πολιτισμού, και μιας υπέρβασης του έθνους –κράτους.

Για τους νεομαρξιστές η παγκοσμιοποίηση δεν αποτελεί την απαρχή ενός παγκόσμιου πολιτισμού, αλλά την επιβολή μιας παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας και κοινωνίας από την κυρίαρχη οικονομική ελίτ.

Όσα από τα κράτη αποφασίζουν να αγνοήσουν τους κανόνες της παγκόσμιας καπιταλιστικής τάξης, περιθωριοποιούνται. Τα υπόλοιπα δικτυωμένα στο καπιταλιστικό δίκτυο, επιτρέπουν σε υπερεθνικές ρυθμιστικές δομές (G7, ΔΝΤ,ΕΕ κ.α) να καθορίσουν προς χάρη της ευημερίας του παγκόσμιου κεφαλαίου, τις πολιτικές τους ,καθιστώντας τα εθνικά σύνορα άσκοπα.

Ο Βαλερσταϊν είναι ένας απ αυτούς, ο οποίος συνδέει την παγκοσμιοποίηση με μια αιτιώδη λογική. Αυτή είναι η δυναμική του καπιταλισμού, ο οποίος καθορίζει τη σχέση των εθνών κρατών μέσα σε ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα που ευνοεί τις ανισότητες

Ο Ροζενάου βλέπει την παγκοσμιοποίηση ως απότοκη της τεχνολογικής προόδου. Κατ΄αυτόν η παγκοσμιοποίηση οδηγεί σε ένα διχασμό. Από τη μια έχουμε το έθνος κράτος, και από την άλλη ένα πολυσύνθετο πλέγμα υπερεθνικών οντοτήτων..

Ο Γκίλπιν (ρεαλιστής των διεθνών σχέσεων) απορρίπτει όλες τις ανωτέρω απόψεις , και ισχυρίζεται μέσα από τις μελέτες του, ότι η παγκοσμιοποίηση δεν αναδιαμορφώνει το μέλλον και τις κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις.

Εξυπηρετούνται όμως συμφέροντα ισχυρών ηγεμονικών κρατών. Κατ΄αυτόν, οδηγεί σε εσωστρέφεια τα έθνη κράτη τα οποία ενισχύουν την στρατιωτική τους ισχύ, απέναντι στη εντεινόμενη διεθνή ανασφάλεια
Οι ρεαλιστές δε βλέπουν τη παγκοσμιοποίηση ως το τέλος του έθνους κράτους, αντίθετα οι ενδείξεις τους συνηγορούν υπέρ της ενίσχυσης των εθνών κρατών.

Ο Σκλέρ συνδέει την παγκοσμιοποίηση με τρεις υπερεθνικές πρακτικές και θεσμούς. Σε οικονομικό επίπεδο το θεσμό της υπερεθνικής επιχείρησης, σε πολιτικό την υπερεθνική τάξη, και σε πολιτικό-ιδεολογικό την κουλτούρα του καταναλωτισμού.
Τέλος θεωρείται μύθος, ότι με την παγκοσμιοποίηση ο κόσμος αλληλοεξαρτιέται περισσότερο. Υπάρχει αλληλεξάρτηση στις διακρατικές σχέσεις, αλλά αυτή είναι μικρότερη από την εποχή του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου. Αυτό που υπάρχει είναι η αλληλοσύνδεση η οποία σημαίνει ευαισθησία, στα παγκόσμια γεγονότα.

[Οι περισσότερες πηγές είναι από ( Social sciences.Stuart Hall,David Held.&Antony McGreW.Η ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΣΗΜΕΡΑ, Σαββάλας, 2003)]

Εθνικισμός-πατριωτισμός

Ο εθνικισμός έχει -μαζί με άλλες- μια βασική και ουσιαστική διαφορά από την έννοια «πατριωτισμός». Ως πατριωτισμός ορίζεται η αγάπη για την πατρίδα, η οποία αναπτύσσεται χωρίς καμία διάθεση υποτίμησης ή περιφρόνησης άλλου έθνους (εθνισμός, πατριωτισμός), σε αντίθεση με τον εθνικισμό ο οποίος δομείται στη βάση της θεώρησης «ανώτερο/κατώτερο έθνος». Επίσης, ο εθνικισμός βρίσκεται σε ριζική αντίθεση με τον διεθνισμό, ο οποίος προάγει την σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των λαών και των εθνών αντί των γενοκτονιών και των εθνοκαθάρσεων.

H ιδέα του εθνικισμού γεννήθηκε στην περίοδο της Γαλλικής επανάστασης και κατά την πρώτη περίοδο επηρεάστηκε προς δημοκρατική κατεύθυνση από τον Ζαν Ζακ Ρουσσώ.

Μαρξιστική Κριτική

Η μαρξιστική κριτική επικεντρώνεται στο γεγονός πως ο σύγχρονος Εθνικισμός δεν δίνει τα «Μέσα Παραγωγής Πλούτου» στους εργάτες, άρα παραμένει εμπόδιο στην «χειραφέτηση της εργατικής τάξης».

Ιστορικά πάντως, τόσο ο Καρλ Μαρξ όσο και ο Φριντριχ Ενγκελς είδανε με θετικό τρόπο την ανάδυση του Εθνικισμού της εποχής τους. Πίστευαν πως η δημιουργία του Έθνους-Κράτους ήτανε αποτέλεσμα της αντικατάστασης της φεουδαρχίας και της φεουδαρχικής μεθόδου παραγωγής, από μια καπιταλιστική κεφαλαιοκρατική μέθοδο.

Σε όλες τις δυτικές χώρες, το πάζλ της πολυπολιτισμικότητας έχει δημιουργήσει απειλή για τον επί μέρους πολιτισμό, την ταυτότητα, τα ήθη και τις αξίες του: το αμερικανικό ανθρώπινο σύμφυρμα αντικαταστάθηκε από μια παράλογη ιδέα σαλαμοποιημένης κοινωνικής ανθρωπολογίας , περί «ισοτιμίας των πολιτισμών» χωρίς να λάβει υπ όψιν το ένστικτο αυτοσυντήρησης του ατόμου και τον χωρίς πίεση σεβασμό σε όλους τους συνοδοιπόρους του πλανήτη. Όταν ο άνθρωπος υφίσταται πίεση ν αλλάξει τις αξίες του και παρατηρεί ύπουλα σχέδια από τη μεριά της κυβέρνησης εις βάρος του, αξιακά, οικονομικά, πολιτισμικά, πολύ δικαιολογημένα, αρχίζει αγώνα υπεροχής