ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ
Η νουβέλα
Η νουβέλα είναι μεταξύ των δύσκολων διηγημάτων. Ένα είδος δύσκολο να ορίσεις τα όρια με το διήγημα, που δε είναι πάντα πολύ ορατά.
Ωστόσο παρά τις διάφορες μορφές που έχει πάρει από τον Μεσαίωνα ως τις μέρες μας από τον Βοκκάκιο η τον Κώστα Ταχτσή μπορούμε να την οριοθετήσουμε .Και παραμένει βέβαιο ότι η χώρα καταγωγής της νουβέλας είναι η Τοσκάνη.
Γιατί στην Τοσκάνη εμφανίζονται οι Πρώτες συλλογές διηγημάτων.
Οι λόγοι που πενήντα χρόνια αργότερα παρακινούν τον Βοκκάκιο να γράψει το δεκαήμερο είναι πιο πιεστικοί από εκείνους. Ο συγγραφέας φαντάζεται οτι κάποιοι νεαροί για να γλιτώσουν από την πανούκλα αποσύρονται σε μια βίλα στους λόφους της Τοσκάνης όπου καθημερινά για δέκα ολόκληρες ημέρες και κάτω από την διεύθυνση ενός από αυτούς που ονομάζεται βασιλιάς ο καθένας διηγείται μια ιστορία ελεύθερη.
Η μέρα τελειώνει με ένα τραγούδι και περιλαμβάνει επίσης χορούς γεύματα και κάθε είδους ευχάριστες κοσμικές διασκεδάσεις.
Το δεκαήμερο εγκαινιάζει πράγματι ένα νέο είδος λογοτεχνικό τη συλλογή από νουβέλες συγκεντρωμένες σε ένα πλαίσιο που βρίσκει αμέσως το ισοδύναμο του στους θρύλους του Καντέρμπουρυ.
Η νουβέλα στον 20ο αιώνα
Πρέπει να θυμίζουμε δυο μεγάλους συγγραφείς στο τέλος του 19ου και της αρχής του 20ου που και οι δύο έγραψαν συλλογές διηγημάτων. Τον Τσέχωφ που απομακρύνεται λίγο λίγο από το κωμικό ύφος και τον Γκόγκολ.
Εδώ και πολλές δεκαετίες παράλληλα ίσως με τις αλλαγές του ρυθμού της ζωή και των συνηθειών ανάγνωσης η θέση της νουβέλας ισχυροποιείται στο λογοτεχνικό πεδίο της Δύσης. Οι νουβέλες κατακλύζουν τα ράφια των βιβλιοθηκών της Βαβέλ.
Στο βορρά το φαινόμενο είναι ακόμα πιο εκρηκτικό Οι νουβέλες του Ζίγκφριντ Λεντς στη Γερμανία το πιστοποιούν. Το short story
Είναι άραγε ο τρόπος γραφής που είναι περισσότερο δεμένο με τον σύγχρονο κόσμο; Η σύγχρονη νουβέλα κρατά ορισμένα από τα αρχικά χαρακτηριστικά όπως τη συντομία. Ο τόπος όμως έχει αλλάξει. Αντί για διασκεδαστικές και ενίοτε τολμηρές ιστορίες με τον τρόπο του Βοκκάκιου, συχνά μέσα από μια σύντομη διήγηση και με εξαίρεση το τέλος απογυμνωμένη από εντυπωσιασμούς, η νουβέλα είναι μια ανάκληση της μοναξιάς του ατόμου, και μια καταγγελία της βίας της κοινωνίας.
Περί κλασικισμού
Δεν υπάρχει σαφής ορισμός του όρου κλασικισμός. Χρησιμοποιείται σαν αισθητική τάση αναλογίας από ισορροπημένη και σταθερή σύνθεση από αναζήτηση αρμονίας και λιτότητα. Μίμηση αρχαίων συγγραφέων αποστροφή προς αυτό που αποτελεί εξαίρεση, αποκλειστικό ενδιαφέρον προς την ψυχολογική και ηθική ανάλυση, έλεγχος της ευαισθησίας και της φαντασίας υποταγή σε κανόνες που διέπουν συγκεκριμένα είδη γραπτού λόγου.
Ο κλασικισμός έχει εξισωθεί με την ομορφιά με την λογική με την υγεία με την παράδοση. Είναι ένα από τα αισθητά ρεύματα που ρέουν διαμέσου των μεταβαλλόμενων πεδίων της ιστορίας. Δεν είναι σύνολο τετριμμένων και χωρίς δυσκολία καλλιγραφημένων αξιών, ενώ συνεχίζει να ζει σε πολλά σύγχρονα έργα τέχνης.
Παραδόξως θα μπορούσε κανείς να ονομάσει σχεδόν όλες τις δυτικοευρωπαϊκές λογοτεχνίες κλασσικές, επειδή κλασσικός σημαίνει κατά πρώτο και κύριο λόγο τακτικός και ελεγμένος και όλη η λογοτεχνία είναι μια προσπάθεια να μπαίνει εμπειρία μεγάλη και μικρή σε κάποια τάξη, να εκλογικεύονται τα αισθήματα, και να συστηματοποιείται η άτακτη σκέψη καθώς και να εξωραΐζεται η φύση. Η λογοτεχνία θα έπρεπε να μας βοηθά να καταλαβαίνουμε τη φύση, δηλαδή τον κόσμο στον οποίο ζούμε με τους εαυτούς μας. Και όμως πόσο η λογοτεχνία σήμερα χωρίζει τον αναγνώστη από την φύση;
Τη λέξη κλασσικός την χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ομιλία. Σημαίνει παραδειγματικός ή κάτι η κάποιος που είναι στην ψηλότερη βαθμίδα του είδους του, και για αυτό αξίζει μελέτη και μίμηση. Το κλασσικός χρησιμοποιείται κυρίως για τους καλύτερους συγγραφείς της αρχαιότητας.
Κάποτε ο όρος νεοκλασσικός χρησιμοποιείτο για να διακριθεί ο νεότερος από τον αρχαίο ελληνικό και λατινικό κλασικισμό. Είναι όμως προτιμότερο να κρατήσουμε τον όρο νεοκλασικισμός για να διακριθεί ο νεότερος από τον αρχαίο ελληνικό.
Το λατινικό classis σημαίνει τάξη ομάδα ή υποδιαίρεση. Είναι χοντρικά ισοδύναμο της λέξης που χρησιμοποιούσαν οι φιλόλογοι που εργάζονταν στη περίφημη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, δηλαδή της λέξης κανόνες που σημαίνει είδη τους γραπτού λόγου.
Το γαλλικό classique το καταλαβαίνουμε εύκολα Με αυτό εννοούμε τους μεγάλους συγγραφείς που δημιούργησαν τα αριστουργήματα τους στο δεύτερο μισό του δέκατου εβδόμου αιώνα κάτω υπό την αιγίδα του Λουδοβίκου ΙΔ.
Με το αγγλικό classicism έχουμε στο νου μας έλλειψη φορμαλισμού και κάποιας μορφής ψυχρότητα . Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί με το γερμανικό klassiyissmus Κάθε φορά που συναντάμε αυτούς τους όρους τους αντιπαραθέτουμε νοερά με τους όρους romantiqe.
Η προσπάθεια να καθορίσει κανείς τον ρομαντισμό αποτελεί επικίνδυνη περιπέτεια Οι ορισμοί δεν είναι τελεσίδικοι απλά υπάρχουν ως υποθέσεις εργασίας.
Στον καθένα μας υπάρχουν κλασσικά και ρομαντικά στοιχεία. Και σε ένα υγιές άτομο και ένα άρρωστο.
Και τα δυο κινήματα έχουν παρελθόν. Ο μελετητής του ρομαντισμού θα αναλογιστεί την επιρροή τους Μεσαίωνα και της εποχής του Γοτθικού, επάνω στους ρομαντικούς συγγραφείς. Ο μελετητής του κλασικισμού πρέπει να στρέφει το βλέμμα του πίσω στην αρχαιότητα, γιατί στην Ελλάδα και στην Ρώμη βρήκαν τις πηγές της έμπνευσης τους.
Κατά τη εποχή που πέθανε ο Μαρσίλιο φισίνο είχε προσπαθήσει να συμφιλιώσει τον πλατωνισμό και τον χριστιανισμό. Το 1499 τα περισσότερα από τα σημαντικά λογοτεχνικά έργα της αρχαιότητας, είχαν γίνει προσιτά στον ιταλικό λαό και στην υπόλοιπη Ευρώπη, σε λατινική μετάφραση και με άφθονα σχόλια. Οι γλωσσολογικές μελέτες ήταν αρκετά προχωρημένες.
Ο Έρασμος είναι από τους κύριους εκπρόσωπους της ανανέωσης. Ο τυπικός άνθρωπος της Αναγέννησης είναι ο ανθρωπιστής με το ουσιώδες ενδιαφέρον του για την επιστήμη, τα ταξίδια και το παρελθόν σε όλες τους τις όψεις. Έδινε μεγάλη σημασία στην αυτοπεποίθηση του ανθρώπου. Θα περιοριστούμε έστω και βιαστικά στην ιστορία της Αναγέννησης που δεν σημαίνει μια μόνο Ανανέωση της κλασσικής φιλολογίας, αλλά ήταν και πετυχημένες προσπάθειες για την ανύψωση της δημώδους γλώσσας σε κατάλληλο φορέα της λογοτεχνίας.
Ο Αριστοτέλης δεν είναι πάντοτε σαφής και το πιο σημαντικό δεν είναι ποτέ τόσο κατηγορηματικός όσο έχουν ισχυριστεί μερικοί που ίσως εντυπωσιάστηκαν υπερβολικά από την μεθοδική του προσέγγιση στην ποιητική. Δίνει συμβουλές στον αρχάριο συγγραφέα θεατρικών έργων και συγχρόνως δίνει μεγάλες ελευθερίες και χώρο
Το δέκατο έκτο αιώνα τους λογοτεχνικούς κριτικούς στη Γαλλία και τη Αγγλία απασχολούσε μια σειρά προβλημάτων. Η αποτίμηση των ελληνικών και ρωμαϊκών κειμένων ενθάρρυναν την συζήτηση.
Δεν χρειάζεται να πούμε πάρα πολλά για τον πληθωρικό δέκατο έκτο αιώνα στη Γαλλία. Ο κλασικισμός στις καλύτερες στιγμές του εμφανίζεται μόνο όταν το παλιό ποιητικό υλικό ή η μορφή έχει αφομοιωθεί εντελώς στη γλώσσα και την κοσμοθεωρία του μιμητή. Η Αναγέννηση στη Γαλλία χαρακτηρίζεται από μίμηση και επινόηση μάλλον από τα λυρικά επιτεύγματα παρά από το θέατρο της που ήταν μια ακολουθία σκηνικών.
Ο γαλλικός κλασικισμός
Στρεφόμαστε στον Κορνέιγ που ήταν ένας πολύπλευρος συγγραφέας. Οι τραγωδίες του είναι δυο τύπων. Γνήσια τραγωδία και τραγικωμωδία. Ήταν ένας σπουδαίος ερμηνευτής.
Οι μεγάλες τραγωδίες αποδεικνύουν ότι ο Κοννγέιγ όχι μόνο είχε συλλάβει τους κανόνες της ψυχολογικής τραγωδίας, αλλά καλύτερα από οποιοδήποτε ήταν αυτός που οδήγησε αυτή τη μορφή τέχνης στο πρώτο της αποκορύφωμα Ο Μολιέρος παραμένει αξεπέραστος στη ψυχολογική κωμωδία. Δεν ήταν μόνο ένας ήρωας του κλασικισμού, όπως ισχυρίστηκε ο Βίκτωρ Ουγκώ.
Ευρωπαϊκά Γράμματα. Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας. Σόκολης Πατρα 1999
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου